Βλάντικα Ιωάννης, Βλάντικα Σάββα, Αλίσα Ένγκλερ
28 Αυγούστου/10 Σεπτεμβρίου 1963
Αγαπητή Νίνα,
Έχει περάσει σχεδόν ένας χρόνος από την επίσκεψή σου, και ήδη είμαστε σχεδόν ξένοι ο ένας για τον άλλο. Αυτό είναι φυσικά κυρίως δικό μου λάθος, καθώς είμαι ένας απελπιστικά ανεύθυνος αλληλογράφος. Ωστόσο, θα προσπαθήσω να γράφω πού και πού, ελπίζοντας ότι θα κάνεις το ίδιο.
Είμαι αρκετά ενδιαφερόμενος για την Αγγλόφωνη Ορθόδοξη Εκκλησία σας και θα ήθελα να ακούσω περισσότερα γι’ αυτήν και για τον ιερέα. Ενώ είμαι αρκετά ικανοποιημένος με την Εκκλησιαστική Σλαβονική, και στην πραγματικότητα νιώθω περισσότερο Ρώσος παρά Αμερικανός, συνειδητοποιώ ότι δεν μπορείς να περιμένεις πολλούς μετασχηματιστές να φτάσουν τόσο μακριά. Στην πραγματικότητα, μία από τις κύριες δυσκολίες που είχα στις δικές μου ταπεινές ιεραποστολικές προσπάθειες είναι το γλωσσικό και πολιτισμικό εμπόδιο. Οι άνθρωποι είναι αναμφίβολα γοητευμένοι από τις σλαβονικές λειτουργίες, αλλά οποιαδήποτε πιο οικεία επαφή με την Εκκλησία φαίνεται αδύνατη γι’ αυτούς. Ποια επιτυχία έχει η Εκκλησία σας; Έχετε κάποια οργανωμένη ιεραποστολική δραστηριότητα; Ξέρω ότι ο Βλάντικα Ιωάννης και ο π. Λεωνίδας (στο Στ. Τίχων) θέλουν να αρχίσουν κάτι τέτοιο εδώ (ιεραποστολική δραστηριότητα, δηλαδή), και ο Γκλέμπ έχει κάποιες ιδέες για το θέμα. Αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει αρχίσει τίποτα.
Θυμάμαι ότι σου είπα πέρυσι ότι θα πήγαινα στο Τζόρντβιλ αυτά τα Χριστούγεννα. Ωστόσο, καθώς βρέθηκα ανίκανος να δουλέψω περισσότερους από πέντε μήνες, αποταμίευσα μόνο αρκετά χρήματα για να ζήσω μέχρι τώρα, και τώρα έχω επιστρέψει στη δουλειά (ως σερβιτόρος ξανά, αλλά σε ένα πιο ευχάριστο μέρος). Το βιβλίο που γράφω είναι σε πολύ καλύτερη μορφή, αν και είναι ακόμα μακριά από το να είναι έτοιμο. Αποδεικνύεται ότι είναι μια μελέτη για τις συνέπειες του αθεϊσμού σε αντίθεση με τις συνέπειες της πίστης (ιστορικο-ψυχολογικές-πνευματικές-φιλοσοφικές-θεολογικές). Μερικές φορές απελπίζομαι ότι το κάνω πολύ αφηρημένο και φιλοσοφικό, ώστε κανείς να μην ενδιαφέρεται γι’ αυτό ή να το διαβάσει. Αυτή τη στιγμή εργάζομαι σε ένα δοκίμιο (το οποίο αποδεικνύεται, όπως και το βιβλίο, αρκετά μακρύ) για το πρόσωπο και την επιρροή του Πάπα Ιωάννη XXIII υπό το φως του “Μεγάλου Ιεροεξεταστή” του Ντοστογιέφσκι, στο οποίο ελπίζω να ενδιαφέρω τον π. Κωνσταντίνο.
Ο Βλάντικα Ιωάννης, όπως θα έχεις ακούσει, έχει επιβεβαιωθεί ως Αρχιεπίσκοπος του Σαν Φρανσίσκο, και αν η επισκοπή είναι ακόμα μακριά από την πραγματική ειρήνη, τουλάχιστον υπάρχει κάποια τάξη επιτέλους. Πιστεύω ότι η εργασία για τον νέο καθεδρικό ναό έχει επιτέλους αρχίσει ξανά. Ο Βλάντικα Ιωάννης είναι ο αγαπημένος μου ανάμεσα στους επισκόπους μας, αν και τον βρίσκω σχεδόν αδύνατο να τον κατανοήσω. Είναι συνεχώς γεμάτος με μια τόσο βαθιά ειρήνη και χαρά που είναι πνευματικά ωφέλιμο απλώς να βρίσκεσαι στην παρουσία του. Ήμουν παρών σε αρκετές κρίσιμες στιγμές τους τελευταίους μήνες, όταν ο Βλάντικα ήταν περιτριγυρισμένος από ενθουσιασμένα, κλαίγοντας, πρακτικά υστερικά πλήθη (ξέρεις πώς είναι οι Ρώσοι!), αλλά ήταν ακριβώς ο ίδιος όπως πάντα, ακόμα ήρεμος και ακόμη και χαρούμενος, αρνούμενος όλες τις θυμωμένες κατηγορίες κατά άλλων επισκόπων, και προτρέποντας όλους προς πνευματική ειρήνη και υπακοή.
Ο Βλάντικα Σάββα ήταν εδώ για αρκετούς μήνες και έκανε πολλά υπέρ του Βλάντικα Ιωάννη. Έχει ακόμα υψηλές ελπίδες για την ίδρυση ενός μοναστηριού (αν και ο Γκλέμπ, όπως συνήθως, είναι απαισιόδοξος γι’ αυτό), αλλά προφανώς δεν θα κάνει τίποτα μέχρι να φύγει από το Έντμοντον και να εγκατασταθεί μόνιμα αλλού. Έψαχνε για πιθανούς μοναχούς ενώ ήταν εδώ, αλλά μέχρι στιγμής ο Τζον είναι ο μόνος σίγουρος. Για τον εαυτό μου, πρέπει ακόμα να τελειώσω το βιβλίο μου και να δω το Τζόρντβιλ πριν κάνω την επιλογή μου. Ξέρεις τυχόν πιθανούς μοναχούς; Και τι γίνεται με τις δικές σου ελπίδες, είναι πιο κοντά στην πραγματοποίηση; Υπάρχουν λίγοι πια που σκέφτονται τη μοναστική ζωή ή την παίρνουν σοβαρά, ακόμα και ανάμεσα στους Ρώσους. Η μητέρα του Γκλέμπ, για παράδειγμα, μου έδωσε μερικές πολύ “πρακτικές” συμβουλές για το γιατί δεν θα έπρεπε να γίνω μοναχός.
Πρόσφατα, μια κοπέλα που γνώριζα στο κολλέγιο μου έγραψε μετά από αρκετά χρόνια που είχε εξαφανιστεί. Είχα απελπιστεί ότι θα άκουγα ξανά από αυτήν, και οι περιστάσεις με οδηγούν να πιστεύω ότι υπάρχει μια πνευματική σημασία σε αυτή την επανασύνδεση—εν ολίγοις, νομίζω ότι ο Κύριος μας επιθυμεί να την προσελκύσει στην Αγία Ορθοδοξία. Την τελευταία φορά που την είδα, ήταν μια φervent Αγγλικανή (Υψηλή Εκκλησία), με μεγάλη πνευματική συνείδηση και μεγάλη αγάπη για τον Κύριο μας. Ταυτόχρονα, έχει μια είδους ντοστογιεφσκική παρορμητικότητα που την οδηγεί περιστασιακά σε παράξενες περιπέτειες. Ενώ πάντα ονειρευόταν να γίνει μοναχή, είχε αρκετούς δυστυχισμένους γάμους, για τους οποίους η ευθύνη δεν ήταν κυρίως δική της (ο σύζυγός της την άφησε απλώς με ένα αγέννητο παιδί); ή αν η ευθύνη ήταν δική της, τότε ήταν η ευθύνη του να έχει μια υπερβολικά εμπιστοσύνη στη φύση που ακολουθεί πολύ εύκολα τις πρώτες εντυπώσεις των ανθρώπων. Αυτή τη στιγμή ζει σε μια φάρμα με έναν άντρα που παντρεύτηκε από απελπισία, και το παιδί από τον προηγούμενο γάμο της. Φαίνεται να είναι λογικά ικανοποιημένη, και ξέρω ότι είναι ικανή να υποφέρει πολύ σε σιωπή αν χρειαστεί. Αλλά, αν και δεν έχει διανοητικές αμφιβολίες για την Χριστιανική Αλήθεια, βρίσκει την πίστη της να είναι περισσότερο ή λιγότερο νεκρή. Θα της στείλω βιβλία και εικόνες μόλις έχω κάποια χρήματα (τα καλωσορίζει), αλλά αυτό που χρειάζεται περισσότερο είναι επαφή με πραγματικούς πιστούς και συνταξιδιώτες στη γη. Συγχώρεσέ με που σε επιβαρύνω με όλα αυτά, αλλά αν το νιώθεις στην καρδιά σου, παρακαλώ γράψε της κάτι (την ανέφερα σε αυτήν, αλλά δεν είπα τίποτα για σένα), αν μόνο για να της δείξεις ότι οι Χριστιανοί εξακολουθούν να υπάρχουν. (Αισθάνεται ότι “λείπει κάτι” από τις Αγγλικανικές και Καθολικές Εκκλησίες, και εντυπωσιάστηκε από την αυθεντικότητα της Ρωσικής Ορθόδοξης λειτουργίας τις δύο φορές που ήταν παρούσα σε αυτήν.) Είμαι σίγουρος ότι θα ανταμειφθείτε και οι δύο. Η διεύθυνσή της είναι κα. Τσαρλς Μπράντμπουρι, Διαδρομή 1, Ούρσα, Ιλινόις. (Το όνομά της είναι Αλίσα.)
Παρακαλώ προσευχήσου γι’ αυτήν, και για μένα, ταλαιπωρημένο αμαρτωλό αλλά συνταξιδιώτη που είμαι. Ο Τζον υπόσχεται να γράψει σύντομα. Ας ακούσουμε κάτι από σένα.
Ο αδελφός σου εν Χριστώ,