Κομμουνισμός, Εναντίον Ψευδούς Ένωσης, η απάντηση του Βλάντικα Ιωάννη
Αγαπητέ π. εν Χριστώ Παντελεήμονα,1
Πρέπει να ζητήσω ξανά συγγνώμη για την μεγάλη καθυστέρηση στην απάντησή μου σχετικά με το Εναντίον Ψευδούς Ένωσης και την επιστροφή του χειρογράφου, αλλά μόλις τώρα που ολοκληρώσαμε το τελευταίο OW είχα τον χρόνο να το διαβάσω ξανά και να προσφέρω τα σχόλιά μου.
Γενικά, φυσικά, το βιβλίο είναι πολύ καλό και είναι πολύ αναγκαίο σήμερα. Θα θέλαμε να το δημοσιεύσουμε εδώ, αλλά είναι αλήθεια ότι τα χέρια μας είναι γεμάτα αυτή τη στιγμή απλώς με την εκτύπωση του περιοδικού. Η μόνη σημαντική κριτική που θα έκανα αφορά τις πολύ ακριβείς και ακόμη και λανθασμένες απόψεις του συγγραφέα σχετικά με το σύνολο του ζητήματος του Κομμουνισμού και των ρωσικών δικαιοδοσιών· νομίζω ότι εδώ είναι μάλλον αφελής βλέποντας ως εξωτερικό και δευτερεύον ένα ζήτημα που είναι στην πραγματικότητα αρκετά λεπτό και εξαιρετικά σημαντικό. Η δήλωση στην σελίδα 82, για παράδειγμα, ότι υπάρχει “πλήρης ουσιαστική κοινωνία” μεταξύ των διαφόρων δικαιοδοσιών, είναι απλώς ψευδής. Δεν υπάρχει καμία κοινωνία μεταξύ της Ρωσικής Εκκλησίας του Εξωτερικού και οποιωνδήποτε άλλων ομάδων, και για πολύ καλούς λόγους. Η Μόσχα Πατριαρχία υπόκειται στην αναθεματισμένη που επιβλήθηκε κατά της σοβιετικής κυβέρνησης και όλων όσων συνεργάζονται με αυτήν, που επιβλήθηκε από τον Πατριάρχη Τύχωνα· προφανώς δεν μπορεί να υπάρχει “ουσιαστική κοινωνία” με εκείνους που υπόκεινται στην αναθεμασία της Εκκλησίας. Όσον αφορά τη δικαιοδοσία του Παρισιού, αυτή προσέφυγε στην Κωνσταντινούπολη όχι μόνο για να ξεφύγει από τις σοβιετικές επιρροές, αλλά ακόμη περισσότερο (καθώς το πνεύμα της, άλλωστε, είναι κοντά σε αυτό της Σοβιετικής Εκκλησίας) για να ξεφύγει από την παραδοσιακή Ορθοδοξία που υποστηρίζεται από τη Σύνοδο των Επισκόπων του Εξωτερικού. Η αποστασία της δεν είναι τυχαία αλλά μάλλον σκόπιμη, όπως και αυτή της Αμερικανικής Μητροπόλεως. Και οι διαφορές δεν έχουν καμία σχέση με “νομικιστικές έννοιες” αλλά με την υποστήριξη της Ορθόδοξης Αλήθειας και παράδοσης.
Πιστεύω ότι ο συγγραφέας είναι εξαπατημένος θεωρώντας τον Κομμουνισμό ως καθαρά πολιτικό φαινόμενο που δεν φορά “μάσκες.” Ίσως σκέφτεται γι’ αυτό με όρους της Τουρκικής Υποδούλωσης—μια εξωτερική υποδούλωση που είχε σκοπό να υποδουλώσει ένα έθνος και να επιτρέψει στους κατακτητές να ζουν καλά. Αλλά ο Κομμουνισμός εφαρμόζει μια εσωτερική υποδούλωση, καθώς είναι ουσιαστικά μια πνευματική κίνηση (με αναστραμμένο τρόπο). Σκοπός του δεν είναι να κατακτήσει τον κόσμο και να υποδουλώσει τα έθνη, αλλά να πολεμήσει τον Θεό, κυρίως καταστρέφοντας την πίστη στις καρδιές των ανθρώπων. Δεν υπάρχει σύγκριση στην προηγούμενη ιστορία με ένα τέτοιο σύστημα. Ολόκληρος ο σκοπός του Κομμουνισμού είναι να προετοιμάσει τον κόσμο για τον Αντίχριστο, και το πιο λεπτό έργο του είναι να αποκτήσει τον έλεγχο της Εκκλησίας και να την μετατρέψει σε μια νέα Εκκλησία για τον Αντίχριστο. Αυτό το πετυχαίνει πολύ επιτυχώς με τον Πατριάρχη της Μόσχας και τώρα προσπαθεί να το κάνει με ολόκληρη την Ορθόδοξη Εκκλησία μέσω των εκπροσώπων της στη Ρόδο. Να πιστεύει κανείς ότι ο Κομμουνισμός είναι ικανοποιημένος με πολιτική επιρροή είναι, νομίζω, εντελώς να παρανοήσει τη φύση του.
Όσον αφορά τις συγκεκριμένες διορθώσεις, ίσως είναι πρακτικά αδύνατο σε αυτή τη μεταγενέστερη ημερομηνία να προσφέρω πολλές μικρές διορθώσεις. Ωστόσο, θα συνιστούσα έντονα μια κύρια αλλαγή: την πλήρη παράλειψη της παραγράφου στη σελίδα 82 που θέτει το ζήτημα των ρωσικών δικαιοδοσιών (ξεκινώντας από τη γραμμή 5 της σελίδας 82, τελειώνοντας με τη γραμμή 1 της σελίδας 83). Η παράλειψη δεν θα επηρεάσει τη συνέχεια της σκέψης (η επίδρασή της είναι μόνο να προκαλέσει μια ελαφριά παύση) και δεν αφήνει κανένα ουσιαστικό σημείο (καθώς είναι μόνο μια απεικόνιση ενός σημείου που έχει ήδη γίνει). Αυτό που κάνει, πιστεύω, είναι να θολώσει το ήδη διατυπωμένο σημείο δίνοντας ως παράδειγμα μια κατάσταση που εγείρει νέες και πολύ περίπλοκες ερωτήσεις σχετικά με τον Κομμουνισμό, οι οποίες δεν συζητούνται πουθενά επαρκώς. (Περισσότερο, μου φαίνεται ότι αντιμετωπίζει μάλλον επιφανειακά ολόκληρο το ζήτημα της δικαιοδοσιακής εξάρτησης.) Μια τέτοια παραδοχή θα διευκόλυνε επίσης σίγουρα την αποδοχή του βιβλίου σε κύκλους της Ρωσικής Εκκλησίας του Εξωτερικού.
Επιστρέφω το χειρόγραφο ξεχωριστά και ελπίζω σίγουρα για την πιο ευρεία δυνατή κυκλοφορία του βιβλίου.
Όσον αφορά το άρθρο “Η Πατριαρχία της Κωνσταντινούπολης”—με δεδομένο το πιο πρόσφατο σημάδι της προσέγγισης της Ρώμης και της Κωνσταντινούπολης, ίσως έχει εμφανιστεί κάποια σύντομη παρατήρηση ή ερμηνεία γι’ αυτό στον ελληνικό τύπο που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε στο περιοδικό μας, είτε ως υποσημείωση στο άρθρο είτε στην ενότητα “νέα” μας. Θα πρέπει να αρχίσουμε να εκτυπώνουμε αυτό το τεύχος γύρω στα μέσα Ιανουαρίου.
Σ’ ευχαριστώ για το βιβλίο του Αγίου Μάρκου. Θα τελειώσουμε την λήψη των φωτογραφιών σύντομα και θα επιστρέψουμε το βιβλίο τότε. Ελπίζω μόνο να μπορέσουμε να πετύχουμε τη μεταφορά του πνεύματος ενός τόσο θαυμάσιου βιβλίου στην αγγλική μας έκδοση.
Έχω ήδη γράψει στη Νίνα Σέκο για την απάντηση του Αρχιεπισκόπου Ιωάννη στην ελληνική κατάσταση. Δεν θέλει να πάρει καμία απόφαση μέχρι να συνεδριάσει η Σύνοδος την επόμενη Τρίτη. Είναι ευνοϊκός για την ιδέα μιας παραδοσιακής ελληνικής δικαιοδοσίας· η μόνη επιπλοκή φαίνεται να είναι ο ακριβής τρόπος καθορισμού της, και ειδικά σε σχέση με τον Επίσκοπο Πέτρο;
Footnotes
-
Αυτή η επιστολή είναι αχρονολόγητη. Υποτίθεται ότι αυτή η επιστολή γράφτηκε κάποια στιγμή πριν από την κοίμηση του Αγίου Ιωάννη του Μαξίμοβιτς· δηλαδή, πριν από τον Ιανουάριο του 1966. ↩