Βλάδικα Αντώνιος, μνημόσυνο Βλάδικα Ιωάννη, ανεξαρτησία
13 Μαρτίου / 26 Μαρτίου 1971
Άγιος Νικηφόρος του Κωνσταντίνου.
Αγαπητέ Πατέρα εν Χριστώ Παντελεήμονα,
Ευλογείτε! Σας ευχαριστώ πολύ για τον λόγο ενθάρρυνσης, και παρακαλώ συγχωρήστε μας για την παρατεταμένη σιωπή μας. Ήμασταν πολύ απασχολημένοι με την εκτύπωση, και μόλις την περασμένη εβδομάδα υπήρξε κάτι νέο σχετικά με την κατάσταση και τη σχέση μας με τον Βλάδικα Αντώνιο. Μετά την επιστολή σας αποφασίσαμε να μην κάνουμε τίποτα περισσότερο μέχρι να κάνει ο Βλάδικας Αντώνιος κάποια γραπτή δήλωση· και τώρα αυτή η δήλωση έχει έρθει.
Την περασμένη Τετάρτη λάβαμε το Ουκάσο του Βλάδικα Αντώνιου της 25ης Φεβρουαρίου / 10ης Μαρτίου, το οποίο φαίνεται να έχει σταλεί σε όλους τους ιερείς της Επισκοπής, το οποίο λέει εν μέρει: “Ένα κοινοβιακό μοναστήρι για άνδρες έχει ανοιχθεί από εμάς…. Η ηγεσία αυτού του νέου μοναστηριού έχει αναληφθεί από εμένα” (με μελάνι προστίθεται στην αντίγραφο μας—αν είναι στο πρωτότυπο ή όχι δεν το γνωρίζουμε—“για την ώρα”); “για τη ρύθμιση της μοναστικής ζωής των αδελφών, οι οποίοι μπορεί να αυξηθούν σε αριθμό, με το παρόν Ουκάσο ο ΜΟΝΑΧΟΣ ΕΡΜΑΝ είναι διορισμένος ΒΛΑΓΟΧΙΝΝΥ (αυτός που είναι υπεύθυνος για την ‘καλή τάξη’) του μοναστηριού. Ο Βλαγόχιννυ είναι υπεύθυνος για τις πράξεις του μοναστηριού άμεσα ενώπιόν μου, ως επικεφαλής του…”· “η δημοσίευση του περιοδικού Ο Ορθόδοξος Λόγος… οι αδελφοί θα πρέπει τώρα να την θεωρούν ως μοναστική υπακοή τους… Σχετικά με όλα τα υπόλοιπα θα δοθούν επιπλέον οδηγίες στον Βλαγόχιννυ.”
Με μια λέξη, οι χειρότερες φοβίες μας επιβεβαιώνονται: ο Βλάδικας Αντώνιος μας έχει αναλάβει, και αν και μέχρι τώρα δεν μας έχει δώσει καμία “υπακοή” στην οποία να αντιταχθούμε, είναι σαφές ότι το έργο μας, ευλογημένο από τον Βλάδικα Ιωάννη, έχει χάσει κάθε ανεξαρτησία και θα προχωρήσει τώρα αποκλειστικά με οδηγίες από το Σαν Φρανσίσκο. Είναι σαφές ότι αν πρόκειται να κάνουμε οτιδήποτε για αυτή την απαράδεκτη κατάσταση, πρέπει να αρχίσουμε να ενεργούμε τώρα.
Έχουμε γράψει—στα Αγγλικά—μια επιστολή στον Βλάδικα Λαυρέντιο (θα σας στείλουμε μια φωτοτυπία την επόμενη εβδομάδα όταν πάμε ξανά στο Ρέντινγκ), ενημερώνοντάς τον ότι δεν αποδεχόμαστε αυτό το Ουκάσο και έχουμε χάσει κάθε εμπιστοσύνη στον Βλάδικα Αντώνιο, και ζητώντας τη συμβουλή του για το τι να κάνουμε για να γίνουμε ανεξάρτητοι από τον Βλάδικα Αντώνιο.
Θα δείτε τα επιχειρήματά μας σε αυτή την επιστολή· αλλά σε εσάς θα θέλαμε να πούμε κάτι περισσότερο. Στον Βλάδικα Λαυρέντιο δεν αναφέραμε κανένα από τους κληρικούς του Σαν Φρανσίσκο που αναφέραμε σε εσάς στην τελευταία μας επιστολή, φοβούμενοι μήπως η είδηση αυτή φτάσει με κάποιο τρόπο στον Βλάδικα Αντώνιο και προκαλέσει προβλήματα σε αυτούς· για αυτόν τον λόγο επιθυμούμε να αγωνιστούμε εντελώς μόνοι μας, με βάση τα δικαιώματά μας ως ανεξάρτητο μοναστήρι, χωρίς να εγείρουμε κανένα ερώτημα σχετικά με τον χαρακτήρα ή τα κίνητρα του Βλάδικα Αντώνιου.
Αλλά σε εσάς μιλάμε ειλικρινά: ο Βλάδικας Αντώνιος, κάτω από την πρόφαση της εξωτερικής ορθότητας και καλής μορφής, είναι ένας “σβηστής του πνεύματος.” Ο Βλάδικας Νεκτάριος ήταν εδώ την περασμένη εβδομάδα και μας είπε: “Είστε τυχεροί που έχετε κάποιον να παραπονεθείτε· εγώ δεν έχω κανέναν. Αλλά αν μόνο ξέρατε τι μια τρώγουσα απογοήτευση μου προκαλεί…” Ο Βλάδικας Αντώνιος είναι ένας εξαιρετικός “ειρηνοποιός,” αλλά συνθλίβει κάθε καλή πρωτοβουλία. Ο Βλάδικας Νεκτάριος ήθελε να κάνει κάτι για την Αλάσκα, να ταξιδέψει εκεί, κ.λπ.—αλλά ο Βλάδικας Αντώνιος το απαγόρευσε εντελώς. Δώσαμε στον π. Αλέξιο Πολουέκτοβ το κείμενο—που είχε λαθραία βγει από τη Σοβιετική Ένωση από μια μοναχή της Κατακόμβας—ενός ακαθίστου προς την Αγία Νίνα που προφανώς δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον ελεύθερο κόσμο; ο Βλάδικας Αντώνιος το άκουσε και φώναξε: “πρέπει να εγκριθεί,” και το πήρε και δεν το είδε ποτέ ξανά. Ακόμη και η Λειτουργία προς τον Άγιο Ιωάννη του Τοβόλσκ—την οποία ο Βλάδικας Ιωάννης τελούσε για πολλά χρόνια—εκτυπώθηκε στο Μπλαγκοβέσνικ χωρίς να το γνωρίζει ο Βλάδικας Αντώνιος, και απαγόρευσε το τελευταίο μέρος της να εκτυπωθεί—με την αιτιολογία ότι δεν είχε ποτέ “εγκριθεί.” Ο Βλάδικας Αντώνιος, όταν ήρθε για πρώτη φορά στο Σαν Φρανσίσκο, είπε ότι θα συνέχιζε όλα όσα είχε αρχίσει ο Βλάδικας Ιωάννης; αλλά απαγόρευσε τη Λειτουργία να τελείται στον Τάφο περισσότερες από μία φορές το χρόνο, και οι άνθρωποι στην Κοινωνία του Αρχιεπισκόπου Ιωάννη μας λένε ότι ο Βλάδικας Αντώνιος δεν είναι αφοσιωμένος στη μνήμη του Βλάδικα Ιωάννη και αισθάνονται ότι είναι ξένος. Ο Λόρενς Κάμπελ, πιστεύω, κατάλαβε ακριβώς την ψυχολογία του Βλάδικα Αντώνιου όταν μας είπε πρόσφατα: ο Βλάδικας Αντώνιος δεν ενθαρρύνει την τιμή του Βλάδικα Ιωάννη γιατί έχει ακόμη πολλούς εχθρούς και έτσι ο Βλάδικας Αντώνιος θεωρεί τη μνήμη του ως διαιρετικό παράγοντα στη μητρόπολή του. Ο Βλάδικας Αντώνιος παραλείπει σκόπιμα το όνομα του π. Νεκτάριου Παλάση από το ημερολόγιο κληρικών του Τζόρντζβιλ γιατί, μας είπε τον Δεκέμβριο, “δεν θέλουμε να ενοχλήσουμε τον Αθηναγόρα”! Και πριν από μερικές εβδομάδες ο Διάκονος Νικόλαος Πορσνίκοφ μας επισκέφθηκε και μας είπε ευθέως: “Ο Βλάδικας Αντώνιος έχει σκοτώσει τη πνευματική μου ζωή”—αυτό, φυσικά, είναι υπερβολή, γιατί ο Διάκονος θα έπρεπε να κάνει κάτι γι’ αυτό, αλλά έχει σημασία όταν το συγκρίνετε με μια άλλη δήλωση που μας έκανε πριν από αρκετά χρόνια: “Ο Βλάδικας Ιωάννης με έσωσε; χωρίς την ενθάρρυνση και την πίεση του να γίνω Διάκονος, πιθανώς δεν θα ήμουν στην Εκκλησία σήμερα”—αυτή είναι όλη η διαφορά μεταξύ ενός επισκόπου που εμπνέει και ενός επισκόπου που καταπνίγει την ψυχή υπό την μορφή εξωτερικής ορθότητας.
Δεν απαιτεί πολλή φαντασία για να δει κανείς τι θα μας συμβεί αν αποδεχτούμε το “πραξικόπημα” του Βλάδικα Αντώνιου πάνω μας. Όλες οι “ιδιαιτερότητές” μας ως ανεξάρτητη μοναστική ίδρυση θα καταργηθούν. Ήδη όταν ο Βλάδικας Αντώνιος λειτουργεί εδώ απαγορεύει την αναφορά στους “Ορθόδοξους Βασιλείς” στον τροπάριο του Σταυρού; “η Σύνοδος έχει εγκρίνει άλλο κείμενο”—αλλά ο Βλάδικας Ιωάννης μας άφησε μια άλλη παράδοση την οποία σχεδόν κανείς άλλος δεν κρατάει· το δικαίωμά μας να ακολουθήσουμε την παράδοση του Σπρούς Νησιού να γιορτάσουμε μια δεύτερη γιορτή στον Άγιο Ερμάν στις 15 Νοεμβρίου θα καταργηθεί σίγουρα ως παράδειγμα “αυτοβούλου”; αν ο Βλάδικας Αντώνιος ποτέ γίνει ενήμερος για το πόσο “ενοχλούμε τον Αθηναγόρα” στο Ορθόδοξο Λόγο, αυτό θα πρέπει να λογοκριθεί· οποιαδήποτε ειδική τιμή του Βλάδικα Ιωάννη, ειδικά στα Ρωσικά, θα αποκλειστεί ως πολύ “αμφιλεγόμενη”; κ.λπ., κ.λπ., κ.λπ. Αν δώσουμε μια ίντσα στην αρχή, θα καταλήξουμε με μια εντελώς άψυχη και άσκοπη “υπακοή” που δεν έχει καμία ικανότητα να εμπνεύσει κανέναν άλλο. Ο Λεβ και ο Βάσια επιστρέφουν στην Αμερική τον Μάιο και πιθανώς θα έρθουν εδώ—ειλικρινά, νομίζουμε ότι ταιριάζουν εδώ, και φαίνεται ότι δεν έχουν άλλο μέρος, και τα πνεύματά τους θα μπορούσαν να σβηστούν και η υπηρεσία τους στην Εκκλησία να εξαφανιστεί αν δεν βρουν τη θέση τους; αλλά νομίζετε ότι ο Βλάδικας Αντώνιος θα μπορούσε να το καταλάβει αυτό ή να νοιαστεί; Ο Λόρενς Κάμπελ μας επισκέφθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο και μας είπε για την έμπνευστη και μη εμπνευσμένη κατάσταση της εκκλησιαστικής ζωής στη μέση της πόλης; και ήμασταν τρομαγμένοι περισσότερο από όλα ότι οι ψυχές διψούν και πεθαίνουν και σχεδόν κανείς δεν νοιάζεται; ακόμη και οι κληρικοί και οι ποιμένες ασχολούνται με τις δικές τους υποθέσεις ή “ιδρύουν μοναστήρια” (με τη βία!) για τη δόξα της μητρόπολης χωρίς καν να βλέπουν αυτές τις πεθαμένες ψυχές. Είμαστε ικανοποιημένοι να αφήσουμε τον κόσμο να θάψει τους νεκρούς του; αλλά ο Βλάδικας Ιωάννης μας έδωσε μια σπίθα και μια αποστολή, και θα είμαστε πιστοί σε αυτό μέχρι θανάτου.
Όπως βλέπετε, σας μιλάμε με απόλυτη ειλικρίνεια. Τα μάτια μας έχουν ανοιχτεί, και είμαστε απολύτως αποφασισμένοι να μην πέσουμε στα χέρια ενός ανθρώπου που θέλει μόνο να μας χρησιμοποιήσει για τα μεγαλεπήβολα εξωτερικά σχέδιά του. Δρούμε με μεγάλη λύπη και βαρύτητα καρδιάς, με όλη την αγάπη και την συμπόνια για τον Αρχιεπίσκοπό μας, αλλά με αταλάντευτη αποφασιστικότητα.
Από την τελευταία μας επιστολή προς εσάς έχουμε γίνει πολύ πιο ήρεμοι και πολύ πιο σταθεροί. Όλα τα γεγονότα των Χριστουγέννων είναι δευτερεύουσας σημασίας σε σχέση με το κύριο ζήτημα: θα συνεχίσουμε ανεξάρτητοι, στην παράδοση και με την ευλογία του Βλάδικα Ιωάννη, ή θα γίνουμε οι δούλοι κάποιου που σκέφτεται μόνο για την εξωτερική ευημερία και επιτυχία της Εκκλησίας και πιθανώς νομίζει ότι μας διασφαλίζει μια καλή “καριέρα” στην Εκκλησία; Παρά τα πάντα, θα ακολουθήσουμε τον Βλάδικα Ιωάννη, και αν χρειαστεί θα φύγουμε εντελώς στην έρημο ή θα γίνουμε “τρελοί” για να παραμείνουμε πιστοί στον Βλάδικα Ιωάννη.
Σε αυτούς τους τελευταίους μήνες έχουμε συνειδητοποιήσει πόσο κοντά είναι ο Θεός σε εμάς. Στις 1 Φεβρουαρίου ολοκληρώσαμε το τεύχος της Αγιοκατάταξης με τη βοήθεια του Ντάνιελ Όλσον (άλλος ένας που ταιριάζει πολύ καλά μαζί μας αλλά θα μαραζώσει κάτω από τον Βλάδικα Αντώνιο!), και μόλις είχαμε επιστρέψει από την παράδοση του τεύχους στο Ταχυδρομείο και βλέποντας τον Ντάνιελ να φεύγει, τότε αμέσως το φορτηγό μας χάλασε και δεν κινήθηκε ούτε μια ίντσα. Ευχαριστήσαμε τον Θεό και αρχίσαμε να μεταφέρουμε νερό μισό μίλι από μια νεοανακαλυφθείσα πηγή (όχι στην ιδιοκτησία μας) και να μεταφέρουμε ταχυδρομείο, τρόφιμα και βενζίνη ανηφορικά από την πόλη με τα πόδια—πολύ δύσκολο, αλλά καλό για εμάς. Στη συνέχεια, στη μέση του νέου Ορθόδοξου Λόγου, ο γεννήτριάς μας χάλασε, και ο π. Ερμάν για πρώτη φορά με άκουσε να πέφτω κοντά στην απελπισία: “ίσως αυτό που κάνουμε δεν είναι σωστό, τελικά”—αλλά σε 24 ώρες ο Διάκονος Νικόλαος ήρθε με δύο μηχανικούς (χωρίς να γνωρίζει για την απελπιστική μας κατάσταση), επισκεύασε το φορτηγό μας αρκετά για να το πάρει πίσω στο Σαν Φρανσίσκο για μεγάλες επισκευές, και μας άφησε ένα άλλο φορτηγό στο οποίο πήραμε τη γεννήτρια για επισκευή, και μόλις τώρα στείλαμε το νέο Ορθόδοξο Λόγο. Αλλά πάλι στο Ρέντινγκ οι επιθεωρητές του Ταχυδρομείου ανακάλυψαν μια τεχνική λεπτομέρεια σύμφωνα με την οποία δεν μπορούμε να έχουμε άδεια 2ης τάξης εκτύπωσης εκτός αν ανοίξουμε γραφείο στο Ρέντινγκ; αλλά αυτό έχει οδηγήσει τώρα σε μια αλλαγή σύμφωνα με την οποία θα στέλνουμε εδώ στην Πλατίνα αντί για το Ρέντινγκ (υποθέτοντας ότι όλα εγκριθούν από τους γραφειοκράτες του Ταχυδρομείου). Και τότε την περασμένη Τετάρτη λάβαμε το Ουκάσο του Βλάδικα Αντώνιου—αλλά σε 24 ώρες ο Βλάδικας Νεκτάριος ήρθε με την Κούρσκ Ιερά Εικόνα, την οποία μας επέτρεψε να περιφέρουμε γύρω από το βουνό μας, και λάβαμε τη Θεία Κοινωνία από τα Διατηρημένα Δώρα.
Επομένως, παρά τις δυσκολίες μας, είμαστε τολμηροί και χαρούμενοι; διότι πραγματικά ο Θεός και οι Άγιοί Του είναι μαζί μας.
Το επόμενο βήμα μας θα εξαρτηθεί από τη πρακτική συμβουλή του Βλάδικα Λαυρέντιου σχετικά με το τι πρέπει να κάνουμε στη συνέχεια. Ελπίζουμε να μιλήσουμε εκτενώς με τον Βλάδικα Νεκτάριο όταν έρθει να τελέσει τη Λειτουργία για εμάς την επόμενη εβδομάδα ή κάπου εκεί, και επίσης με τον Στάρετς μας, Αρχιμανδρίτη Σπυρίδωνα, ο οποίος θέλει να λειτουργήσει στην Ευαγγελία (ή, ελπίζουμε, στην ίδια την Πάσχα), και τότε θα δράσουμε. Πιθανώς θα σας καλέσουμε μετά την παραλαβή απάντησης από τον Βλάδικα Λαυρέντιο.
Παρακαλώ συγχωρήστε την ειλικρίνειά μας; αλλά είμαστε σίγουροι ότι κατανοείτε το πνεύμα με το οποίο γράφεται αυτό. Πόσο θα θέλαμε να μπορούσαμε να μιλήσουμε μαζί σας. Τόσα πολλά έχουν συμβεί τον τελευταίο χρόνο, και τόσα πολλά έχουν γίνει πιο σαφή—με τις προσευχές του Αγίου Ερμάν και του Βλάδικα Ιωάννη, είμαστε σίγουροι. Προσευχηθείτε για εμάς, αγαπητέ Πατέρα. Συνημμένο είναι ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με τα χειρόγραφα, το οποίο ελπίζουμε να μπορέσετε να απαντήσετε.
Με αγάπη εν Χριστώ τον Σωτήρα μας.