Αλέξιος Νεαρός Γράφει άρθρα, Βλαδίκα Ιωάννης, Βίοι Αγίων
16/29 Αυγούστου 1971
Η Εικόνα του Κυρίου που δεν έγινε με Χέρια
Αγαπητέ αδελφέ εν Χριστώ, Αλέξιε,
Χαιρετισμούς στον Κύριο μας Ιησού Χριστό. Αφού αποφάσισα τελικά να μην αναβάλω άλλο το γράψιμο προς εσάς, αλλά να το κάνω σήμερα χωρίς αποτυχία—συνειδητοποίησα ότι η γιορτή που γιορτάζεται σήμερα είναι αυτή της Εικόνας για την οποία έχετε τόση αφοσίωση. Έτσι σας συγχαίρω για τη γιορτή, η οποία σύμφωνα με τους Ρώσους είναι ο “Τρίτος Σωτήρας”—δηλαδή, η τρίτη γιορτή του Σωτήρα το καλοκαίρι, οι άλλες είναι η γιορτή του Σταυρού στις 1 Αυγούστου και η Μεταμόρφωση.
Σας παρακαλώ να συγχωρήσετε τη μακρά σιωπή μου, αλλά εκτός από τις εκτυπωτικές μας εργασίες (οι οποίες περιλαμβάνουν ένα Ρωσικό Ορθόδοξο Λόγο αφιερωμένο στη ζωή του Αρχιεπισκόπου Ιωάννη, το οποίο ολοκληρώσαμε την ημέρα πριν από την 5η επέτειο της κοίμησής του), είχαμε αρκετή παρέα—συγκριτικά μιλώντας. Επτά άτομα σε μια εβδομάδα είναι αρκετά πλήθος σύμφωνα με τα πρότυπα της ερήμου μας!
Διαβάσαμε το άρθρο που στείλατε με μεγάλο ενδιαφέρον· στην πραγματικότητα, το διάβασα αρκετές φορές, την τελευταία φορά μόλις τώρα. Δεν βρίσκω τίποτα λάθος με αυτό, και θα μπορούσα να σκεφτώ μόνο μια πιθανή αλλαγή στα αγγλικά, την οποία σημείωσα. Το σημείο είναι καλό, κατάλληλα εικονογραφημένο από τις Άγιες Γραφές και τους αρχαίους και σύγχρονους Πατέρες, και είναι γραμμένο με συναίσθημα, όχι ως μια αδιάφορη ακαδημαϊκή άσκηση. Δεν είναι καθόλου “μάταιο και προκλητικό” να γράφετε ένα τέτοιο άρθρο, γιατί αν μη τι άλλο σας βοηθά να διευκρινίσετε και να αναπτύξετε τις δικές σας ιδέες και συναισθήματα και να τις ελέγξετε σε σχέση με τις “πηγές”—τόσο τη Γραφή όσο και εκείνους που έχουν ζήσει την Πίστη που profess και προσπαθούμε να ζήσουμε οι ίδιοι. Μπορώ ακόμη να σκεφτώ ένα μέρος όπου θα μπορούσε να δημοσιευθεί κατάλληλα: σε μια εφημερίδα που ονομάζεται Ορθόδοξη Αμερική, η οποία, εκτός από την παροχή ορθόδοξων ειδήσεων, φωτισμού και της κατάλληλης ορθόδοξης άποψης για σύγχρονα ζητήματα, έχει μια ενότητα όπου οι ορθόδοξοι μετανοητές και όλα τα διασκορπισμένα παιδιά της “Ορθόδοξης Αμερικής” γενικά μοιράζονται κάποιες από τις ιδέες, τις γνώσεις, τις ελπίδες τους, κ.λπ. Δυστυχώς, μια τέτοια εφημερίδα δεν υπάρχει! Ίσως θα υπάρξει μια μέρα. Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και χωρίς μια εφημερίδα, δεν βλάπτει για τους μετανοητές να μοιράζονται ιδέες μεταξύ τους. Ο Δρ. Τζόνστον, για παράδειγμα, θα ήταν πιθανώς ενδιαφερόμενος να το δει.
Πριν από μερικά χρόνια έγραψα σύντομα άρθρα κάπως στην ίδια κατεύθυνση, κατόπιν επιμονής του Αρχιεπισκόπου Ιωάννη, ο οποίος ήθελε τουλάχιστον μια ή δύο σελίδες αγγλικού υλικού στο δελτίο της επισκοπής του Σαν Φρανσίσκο (τώρα ανενεργό). Δεν ξέρω ποιος αν διάβασε αυτά, και κοιτάζοντας πίσω σε αυτά τώρα τα βρίσκω, παρά το “συναίσθημα” που έβαλα σε αυτά, κάπως “αφηρημένα,” το προϊόν σκέψης που δεν είχε ακόμη πολύ εμπειρία είτε από ορθόδοξη λογοτεχνία είτε από ορθόδοξη ζωή. Ωστόσο, για μένα, εξυπηρέτησαν μια σημαντική λειτουργία στην κατανόηση και την έκφραση διαφόρων ορθόδοξων ερωτήσεων, και ακόμη και στην ορθόδοξη “ανάπτυξή” μου, και ο Βλαδίκα Ιωάννης “πίεσε” αυτό.
Επομένως, αν νιώθετε την ανάγκη να γράψετε παρόμοια άρθρα, κάντε το χωρίς δισταγμό. Αναφέρετε ένα σημαντικό σημείο: τη μεγάλη χρησιμότητα της αναφοράς στα έργα των Πατέρων. Σε αυτό θα προσθέσω: τη μεγάλη χρησιμότητα επίσης της αναφοράς περιστατικών από τις ζωές τους, όταν είναι κατάλληλο. Ιδιαίτερα στις μέρες μας, οι έξυπνοι “θεολόγοι” είναι ικανοί να παραθέτουν τους Πατέρες και να τους στρεβλώνουν αρκετά ώστε να μπερδέψουν τους πιστούς. Αλλά αυτό που έκαναν οι Πατέρες είναι συχνά τόσο σαφές και αδιαμφισβήτητο που δεν μπορεί να στρεβλωθεί. Ως παράδειγμα: Υπάρχει πολύς λόγος τώρα για την προσεχή “Όγδοη Οικουμενική Σύνοδο,” πόσο δεσμευτική θα είναι για όλους τους Ορθόδοξους Χριστιανούς ως η απόλυτη εξουσία στην Εκκλησία, κ.λπ.—και τότε θυμάται κανείς ότι οι Ορθόδοξοι είχαν ήδη μια τέτοια “Όγδοη Οικουμενική Σύνοδο”—γιατί οι εκπρόσωποι όλων των Πατριαρχείων υπέγραψαν το διάταγμα της Συνόδου της Φλωρεντίας. Παρ’ όλα αυτά, επειδή ένας επίσκοπος, ο Άγιος Μάρκος της Εφέσου, υπερασπίστηκε την αλήθεια ενάντια σε ολόκληρη τη σύνοδο, απορρίπτοντας το διάταγμα της (Ένωσης) γιατί αντιφάσκει με την ορθόδοξη παράδοση—η ολόκληρη Ορθόδοξη Εκκλησία τελικά την απέρριψε επίσης. Ακόμη και σήμερα οι υποστηρικτές της μεταρρύθμισης και της ένωσης θα έχουν πολλές και λεπτές επιχειρήματα, και θα τους αντιταχθούμε όχι μόνο με επιχειρήματα και παραθέσεις από τους Πατέρες, αλλά ακόμη περισσότερο με το παράδειγμα του Αγίου Μάρκου της Εφέσου.
Αν έχω κάποια πρόταση για τα μελλοντικά σας άρθρα, τότε, θα ήταν απλώς να έχετε κατά νου τις ζωές των αγίων. Σε αυτό το ίδιο άρθρο, στην πραγματικότητα, υπάρχουν τουλάχιστον δύο σημεία που θα γίνονταν πιο ισχυρά με αναφορές στις ζωές των συγγραφέων των παραθέσεων (ένας άγιος και ένας σύγχρονος μάρτυρας). Στη σελίδα 3, παραθέτετε τον Άγιο Ιωάννη του Κρονστάντ σχετικά με την “αγάπη”—αλλά δεν είναι απλώς ένας μεγάλος ορθόδοξος άγιος αυτού του αιώνα, είναι μια πολύ ενσάρκωση της αγάπης για την οποία μιλά, και είναι δύσκολο να βρει κανείς ένα παράλληλο στις ζωές άλλων αγίων στην απόλυτη αυτοθυσιαστική αγάπη και υπηρεσία προς τους άλλους, ευλογημένος από τον Θεό στην εκδήλωση μιας αφθονίας θαυμάτων που μπορεί να συγκριθεί μόνο με εκείνα του Αγίου Νικολάου.
Ακόμη, στη σελίδα 2 όπου παραθέτετε τον Ι. Μ. Αντρέγιεφ σχετικά με τον Χριστιανισμό ως μια “όλα-περιλαμβάνουσα νέα αρχή ζωής,” αυτό γίνεται ακόμη πιο ισχυρό όταν γνωρίζετε ότι αυτή η δήλωση προέρχεται από την εμπειρία του τρόμου της σοβιετικής πραγματικότητας, και γεννήθηκε σε φυλακές και κατακόμβες και την επίγνωση που του επιβλήθηκε εκεί, ότι τώρα δεν μπορεί κανείς να είναι μισοκαρδιοχριστιανός, αλλά μόνο εντελώς, ή καθόλου· ο Χριστιανισμός είναι είτε τα πάντα για κάποιον, είτε απλώς δεν θα αντέξει τη δοκιμασία της σοβιετικής πραγματικότητας.
Στην ίδια γραμμή σκέψης, παρεμπιπτόντως, θα βρείτε πιθανώς το συνημμένο μικρό βιβλίο ενδιαφέρον, μια σύγχρονη μαρτυρία της Ορθοδοξίας μπροστά στην ίδια ακαμψία της σοβιετικής πραγματικότητας. Μπορείτε να κρατήσετε το βιβλίο, καθώς μας έστειλαν αρκετά.
Τώρα που άρχισα σε αυτή τη γραμμή, μπορώ να σκεφτώ και άλλα παραδείγματα. Στη χάρη, για παράδειγμα, ο Αιγύπτιος Πατέρας Άγιος Παΐσιος ο Μέγας απέτυχε να αναγνωρίσει τον ίδιο του τον μαθητή αφού επέστρεψε από ένα σύντομο ταξίδι στην Αλεξάνδρεια. Αποδείχθηκε ότι ο μαθητής είχε συναντήσει έναν αιρετικό και είχε συμφωνήσει μαζί του ότι “ίσως” κάποια ορθόδοξη δόγμα δεν ήταν αληθινό τελικά—και η χάρη τον άφησε, και αυτό είδε κυριολεκτικά ο γέροντάς του—τόσο πραγματική είναι η χάρη, και τόσο προσεκτικά πρέπει να διατηρείται.
Είπα αρκετά για λίγο. Δώστε τους χαιρετισμούς μας στη Σούζαν και τον Ίαν. Πείτε στον Ίαν ότι έχουμε δύο μωρά ελάφια με κηλίδες. Ίσως να σας δούμε ξανά πριν από τον χειμώνα; Οι φήμες λένε ότι ο χειμώνας θα είναι νωρίς και σφοδρός, και είναι αλήθεια ότι το καλοκαίρι μας, εκτός από μια σύντομη περίοδο, ήταν ανώμαλα δροσερό, και σήμερα είναι πραγματικά κρύο. Είχαμε επίσης τρεις θεαματικές καταιγίδες.
Με αγάπη εν Χριστώ τον Σωτήρα μας,
Σεραφείμ, Μοναχός