Ιδέα της Ορθόδοξης Αμερικής, παραδοσιακοί επίσκοποι
1 Νοεμβρίου/14 Νοεμβρίου, 1971
Άγιοι Κοσμάς και Δαμιανός
Αγαπητέ Πατέρα Νεκέτα,
Ευλογείτε! Σας ευχαριστώ πολύ για τις επιστολές σας, και παρακαλώ συγχωρέστε τη συνήθη μακρά σιωπή μας. Όπως παρατηρείτε, ο ΟΛ μας είναι και πάλι καθυστερημένος. Ο κρύος καιρός μας χτύπησε ήδη πριν από ένα μήνα, και τελικά αναγκαστήκαμε να ολοκληρώσουμε τις χειμερινές μας προετοιμασίες; πιθανότατα θα έχουμε τον πιο σκληρό χειμώνα μέχρι τώρα. Έπειτα, πριν από δύο εβδομάδες, έκοψα άσχημα το δάχτυλό μου στη λινοτύπια (αμέλεια) και έπρεπε να το ράψω. Αλλά αν ο Θεός το θελήσει, το νέο τεύχος θα είναι έτοιμο πριν από την Ημέρα των Ευχαριστιών, και στη συνέχεια ξεκινάμε το ημερολόγιο, το οποίο φέτος θα το επιβάλουμε στους αναγνώστες μας ως το τεύχος Σεπ.-Οκτ., ελπίζοντας να το δημοσιεύουμε κανονικά στο εξής ως ξεχωριστή δημοσίευση. Θα δούμε ποια θα είναι η αντίδραση. Είναι ελαφρώς διορθωμένο από πέρυσι, και ελπίζουμε να είναι πολύ πιο βελτιωμένο τα επόμενα χρόνια.
Ο Αλέξιος Νεαρός ήταν εδώ πριν από αρκετές εβδομάδες, και προσπαθήσαμε να του δώσουμε μια όσο το δυνατόν πιο σοβαρή άποψη σχετικά με την έναρξη μιας νέας περιοδικής έκδοσης; αλλά είναι ακόμα ενθουσιώδης, οπότε, αν ο Θεός το θελήσει, το σχέδιο θα προχωρήσει. Ακούσαμε τώρα ότι θα υπάρξει μια νέα επίσημη εφημερίδα της Συνόδου υπό τον Βλαδίκα Βιτάλι. Είθε ο Θεός να ευλογήσει όλα αυτά τα νέα βλαστάρια; αλλά όσον αφορά τα αποτελέσματα, θα πρέπει απλώς να περιμένουμε και να δούμε. Μερικές φορές μια φαινομενικά σταθερή βάση απλώς δεν παράγει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, και το αντίστροφο…. Μόνο αναφέραμε τυχαία στον Αλέξιο μια ιδέα που έχουμε εδώ και καιρό, για μια εφημερίδα που θα ονομάζεται Ορθόδοξη Αμερική, κάπως μοντελοποιημένη στην Ορθόδοξη Ρωσία, και θεωρούμε κάπως ως επέκταση του δικού σας Δελτίου. Στην πραγματικότητα, σκεφτήκαμε εσάς ως τον πιο πιθανό να παράγετε κάτι τέτοιο. Αλλά ήταν μόνο ένα ασαφές όνειρο για εμάς. Αναμφίβολα το μέλλον της γνήσιας Αμερικανικής Ορθοδοξίας θα καθορίσει την πιθανότητα μιας τέτοιας περιοδικής έκδοσης. Στο μεταξύ, εμείς οι τυπογράφοι πρέπει να είμαστε υπομονετικοί και να “ταπεινωνόμαστε” μπροστά στην πραγματικότητα….
Παράξενο… νομίζαμε ότι θα ήμασταν οι νικητές στη προτεινόμενη εμπορική μας συμφωνία. Παρεμπιπτόντως, θα μπορούσατε να μας στείλετε 5 αντίτυπα από την Αρένα του Επισκόπου Ιγνάτιου;
Λυπάμαι που άκουσα για την προσβλητική επιστολή του Τζον Σο. Τον συναντήσαμε πέρυσι στην κανονικοποίηση του Αγίου Ερμάν, και μετά ήρθε εδώ για μερικές ώρες με μια ομάδα σεμιναρίων. Είναι απόφοιτος του Τζόρντβιλ φέτος, ένας μετανοητής και ορφανός (κάποιος απόγονος του Γ. Μπ. Σο) που, όπως καταλαβαίνω, ανατράφηκε από τον π. Δημήτριο Αλεξάνδρωφ (ο οποίος έχει την αποστολή στους Παλαιοκαθολικούς, που πάντα μας φαινόταν μάλλον ακαδημαϊκή υπόθεση) και έκανε τον εαυτό του να ξεχωρίζει στο Τζόρντβιλ με την προσκόλλησή του σε ορισμένα έθιμα των Παλαιοκαθολικών. Πρόσφατα έγραψε ένα άρθρο στην Ορθ. Ρωσία σχετικά με μια επίσκεψη στον Επίσκοπο Πέτρο στο Αστόρια, και μπορεί να έχει αποκτήσει κάποια εχθρότητα προς τον π. Παντελεήμονα εκεί. Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι πιθανότατα έχει μια κακή περίπτωση αυτού που οι Ρώσοι αποκαλούν “αυτογνωσία,” ή απλώς απλή αλαζονεία (του τύπου του μετανοητή-νέου αποφοίτου), και πιθανότατα είναι τυχαίο γι’ αυτόν πώς αποδεικνύει ότι είναι “πιο Ορθόδοξος” από εσάς ή οποιονδήποτε άλλο. Αναμφίβολα αυτό θα περάσει, αλλά πώς θα καταλήξει είναι άλλο ερώτημα. Πάντα βρήκα αυτή την τύπου μικροκαυγά πολύ λυπηρή, όταν το κύριο ζήτημα της Ορθοδοξίας είναι αυτό που πραγματικά διακυβεύεται. Ακόμα και κάποιες θεμελιώδεις διαφορές σε δευτερεύοντα σημεία δεν είναι τόσο σημαντικές; αλλά οι μισές φορές οι υποτιθέμενες διαφορές δεν είναι τίποτα περισσότερο από προσωρινές περιστάσεις, όπως είναι η περίπτωση με το νέο σας εκκλησιαστικό κτίριο. Σίγουρα οι λίγοι αληθινοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί αυτών των τελευταίων καιρών θα πρέπει να έχουν περισσότερη συμπάθεια ο ένας για τον άλλο, μια διάθεση να πιστεύουν το καλύτερο δυνατό και όχι το χειρότερο, και αν είναι απαραίτητο, να συγχωρούν το συγχωρητέο!
Ορισμένες από τις αποφάσεις της πρόσφατης Συνόδου Επισκόπων ήταν ενθαρρυντικές, αλλά ορισμένα από τα “υπονοούμενα” μας ανησυχούν, αν καταλαβαίνετε τι εννοώ! Αλλά αναμφίβολα θα ακούσουμε περισσότερα γι’ αυτά και θα έχουμε κάτι πιο συγκεκριμένο να συζητήσουμε στο μέλλον. Από το πρώτο “γάλα” που ήπια ως Ορθόδοξος Χριστιανός στη Σύνοδο, μου διδάχθηκε ότι έχουμε δύο είδη (ή ίσως “παραδόσεις”) επισκόπων: από τη μία πλευρά οι Βλαδίκες Ιωάννης, Αβέρκιος, Λεόντιος, Νεκτάριος, Σάββας; από την άλλη, εκείνοι που τώρα φαίνεται να έχουν τις κυβερνητικές θέσεις. (Ο Μητροπολίτης Φιλάρετος θα κατηγοριοποιούσε ως “ανεξάρτητος,” και όσο είναι Μητροπολίτης βλέπω την επιρροή του Βλαδίκα Ιωάννη να είναι κάπως παρούσα.) Όχι να πω ότι κάποιος είναι αιρετικός ή εχθρός οποιουδήποτε είδους; αλλά παρ’ όλα αυτά οι δύο χαρακτηριστικές διαθέσεις, μάλλον δύσκολες να οριστούν, φαίνεται να υπάρχουν. Η μία ομάδα επισκόπων έχει τώρα σχεδόν πεθάνει, και από αυτούς έχουμε κληρονομήσει κάποια πράγματα που, φοβάμαι, μπορεί να μας κάνουν κάπως “εκτός μόδας” στη Σύνοδο στο μέλλον, για τα οποία έχουμε ήδη λάβει κάποιες υποδείξεις. Αλλά ίσως αυτό είναι πολύ κρυπτικό, ή σε κάθε περίπτωση είναι πιο κατάλληλο για προφορική επικοινωνία παρά γραπτή. (Ίσως τον επόμενο Αύγουστο;)
Λυπηθήκαμε να ακούσουμε ότι ο π. Θεοδωρίτος δεν δέχτηκε την ιεροσύνη. Αλλά αυτό μόνο τονίζει την αναγκαιότητα σε αυτούς τους επικίνδυνους καιρούς για όλους μας να κάνουμε μια επιπλέον podvig συμπάθειας και κατανόησης για τους αδελφούς μας αληθινούς Ορθόδοξους Χριστιανούς.
Ανυπομονούμε για την υπηρεσία σας στον Άγιο Νεκτάριο το 1972. Στο μεταξύ, θα μπορούσατε να μας στείλετε ένα αντίτυπο πριν από τη γιορτή του την επόμενη εβδομάδα, του Κανόνα Παρακλήσεως προς αυτόν; Ό,τι έχουμε είναι οι Εσπερινές και ό,τι υπάρχει στην γαλλική έκδοση.
Παρακαλώ προσευχηθείτε για εμάς, και συγχωρέστε την αργολογία μου.
Με αγάπη στον Χριστό τον Σωτήρα μας,
Σεραφείμ, μοναχός
Υ.Γ. Πώς προχωρά η πρόοδός σας στο “Εγχειρίδιο του Μετανοητή”; Μπορείτε να μας πείτε μερικές από τις συγκεκριμένες ιδέες σας γι’ αυτό;