Εξομολόγηση - Ελληνική & Ρωσική πρακτική, έλα να επισκεφθείς
4/17 Φεβρουαρίου 1973
Άγιος Κύριλλος της Νέας Λίμνης
Αγαπητέ Αδελφέ εν Χριστώ, Νικόλα [Ίστμαν],
Χαιρετισμούς στον Κύριο μας Ιησού Χριστό. Χαιρόμαστε που ακούσαμε ξανά από εσάς και είμαστε ευτυχείς να προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε κάποιες από τις ερωτήσεις σας.
Τα ανάμεικτα συναισθήματά σας τελευταία, ειδικά στο Μοναστήρι της Αγίας Μεταμορφώσεως, αποκαλύπτουν αναμφίβολα αρκετά πράγματα. Ένα από αυτά, όπως πρέπει να συνειδητοποιείτε, είναι η δική σας ανωριμότητα! Προφανώς, δεν γνωρίζετε ακόμα το μυαλό σας, και έτσι δεν θα πρέπει να βιάζεστε να πάρετε οποιαδήποτε απόφαση σχετικά με κάτι τόσο σημαντικό όπως η μοναστική ζωή. Μια απόφαση που είναι ευάρεστη στον Θεό και που είναι για τη σωτηρία σας δεν θα πρέπει να συνοδεύεται από συναισθήματα σύγχυσης. Αν τα συναισθήματά σας είναι συγκεχυμένα, σταματήστε για λίγο και αφήστε τα να “καθίσουν” και δείτε πού είναι πραγματικά η καρδιά σας ή πού θέλει να είναι. Στο μεταξύ, κρατήστε τη κανονική σας ζωή πνευματικής πειθαρχίας, τις εκκλησιαστικές υπηρεσίες, κ.λπ., όσο καλύτερα μπορείτε, κάνοντας επίσης το καθήκον σας στο μέρος όπου βρίσκεστε. Στην περίπτωσή σας, αυτό σημαίνει σίγουρα να εφαρμόσετε τον εαυτό σας στη μελέτη, ώστε να μην χάσετε αυτή την ευκαιρία. Μην πέσετε στην παγίδα να σκέφτεστε (κυρίως αδρανώς!) για “πνευματικά” πράγματα τόσο πολύ που να παραμελείτε τα ταπεινά “κοσμικά” πράγματα ακριβώς μπροστά σας. Οποιαδήποτε μάθηση μπορείτε να αποκτήσετε τώρα, ακόμη και αν φαίνεται πολύ βαρετή ή κοσμική, μπορεί να είναι πολύτιμη για εσάς αργότερα. Μην σπαταλήσετε την ευκαιρία που έχετε και μην υποστείτε κρίση αργότερα γι’ αυτό! Όταν και αν ο Θεός σας οδηγήσει στη μοναστική ζωή—τότε θα είναι αρκετός χρόνος για να συγκεντρωθείτε σε “πνευματικά” πράγματα, υπό κατάλληλη καθοδήγηση.
Μια άλλη αιτία της σύγχυσής σας έχει κάποια ουσία, και γι’ αυτό θα πρέπει να έχετε τις σωστές ιδέες. Αυτή είναι η διαφορά μεταξύ της “Ρωσικής” και της “Ελληνικής” Ορθοδοξίας. Οι περισσότερες από τις διαφορές δεν είναι πραγματικά ουσιαστικές, όπως η διαφορά στη μουσική, οι λεπτομέρειες των εκκλησιαστικών υπηρεσιών, κ.λπ. Αλλά μερικές από αυτές είναι σημαντικές και θα μπορούσαν να σας μπερδέψουν αχρείαστα. Μία από αυτές είναι η πρακτική της εξομολόγησης και της λήψης της Θείας Κοινωνίας: η “Ρωσική” πρακτική είναι συνήθως να μην λαμβάνει κανείς Κοινωνία χωρίς εξομολόγηση, ενώ οι Έλληνες λαμβάνουν Κοινωνία πολλές φορές χωρίς εξομολόγηση. Βασικά, αυτό το ζήτημα επιλύεται από τον δικό του πνευματικό πατέρα, και η μόνη σύγχυση προκύπτει όταν κάποιος από την “Ρωσική” πρακτική εισέρχεται σε μια “Ελληνική” εκκλησία ή το αντίστροφο. Ο δικός μας κανόνας (τον οποίο εφάρμοσα, για παράδειγμα, όταν επισκέφτηκα τον π. Παντελεήμονα και τον π. Νεκτά στην Σιάτλ την περασμένη εβδομάδα) είναι πάντα να λαμβάνουμε εξομολόγηση πριν από τη λήψη της Κοινωνίας την πρώτη φορά σε μια “Ελληνική” εκκλησία, αλλά μετά από αυτό να λαμβάνουμε Κοινωνία για αρκετές ημέρες στη σειρά χωρίς να πηγαίνουμε ξανά σε εξομολόγηση, εφόσον τηρεί κανείς τον πλήρη “Ρωσικό” κανόνα προσευχής πριν από τη λήψη της Θείας Κοινωνίας και ότι δεν έχει προκύψει τίποτα που να διαταράσσει τη συνείδησή του. Αυτό είναι επίσης η συνήθης “Ρωσική” πρακτική στην Εβδομάδα των Παθών, όταν αυτοί που έχουν εξομολογηθεί την Μεγάλη Πέμπτη μπορούν να λάβουν Κοινωνία χωρίς εξομολόγηση το Μεγάλο Σάββατο και την Πάσχα. Το σημαντικό είναι ότι κάποιος έχει μια κανονική πειθαρχία εξομολόγησης (η οποία θα πρέπει να είναι μάλλον συχνή) και να μην λαμβάνει την Θεία Κοινωνία αδιάφορα ή με ακάθαρτη συνείδηση. Δεν υπάρχει πρόβλημα στο Μοναστήρι της Αγίας Μεταμορφώσεως, καθώς εκεί οι novices και οι μοναχοί εξομολογούνται τις σκέψεις τους καθημερινά στον γέροντά τους και λαμβάνουν μυστική απολύτρωση τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, όπως έχω ακούσει. Στην περίπτωσή σας, θα πρέπει να ρωτήσετε τον πνευματικό σας πατέρα τι να κάνετε, και να μην αλλάξετε σε “Ελληνική” πρακτική μέχρι να είστε υπό έναν “Ελληνικό” πνευματικό πατέρα. Υπάρχει πολύ περισσότερα που μπορούν να ειπωθούν για αυτό το θέμα, αλλά βασικά θα έλεγα ότι αν η συχνή Θεία Κοινωνία είναι καλή, τότε η συχνή εξομολόγηση είναι επίσης καλή!
Οι περισσότερες άλλες διαφορές μεταξύ των “Ελληνικών” και “Ρωσικών” παραδόσεων είναι δευτερεύουσας σημασίας, και μπορεί κανείς να βρει ότι σε ορισμένες πτυχές οι “Ρώσοι” είναι πιο κοντά σε πιο αρχαία και παραδοσιακή πρακτική (όπως ανακάλυψα την περασμένη εβδομάδα στη Σιάτλ όταν ρώτησα τον π. Εφραίμ της Αγίας Μεταμορφώσεως για τον τρόπο που εκτελούν τις υπηρεσίες), και σε ορισμένες πτυχές οι “Έλληνες” είναι πιο κοντά. Στη μουσική, οι “Έλληνες” έχουν διατηρήσει την πιο αρχαία πρακτική, καθώς η 4-φωνη αρμονία προέρχεται σίγουρα από τη Δύση. Στο Ησυχαστήριο μας προσπαθούμε να παραμείνουμε σε 2-φωνη αρμονία, που είναι πιο κοντά στην “Ελληνική” πρακτική. (Ο π. Νεκτάς, ο Έλληνας ιερέας από τη Σιάτλ, βρήκε αυτό αρκετά ικανοποιητικό όταν μας επισκέφτηκε πριν από λίγο καιρό.)
Παρατηρείτε ότι βάζω “Ελληνική” και “Ρωσική” σε εισαγωγικά—γιατί είμαστε ένα στο Χριστό, και δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να αφήσουμε τις διαφορές εθνικότητας ή εθίμου να προκαλέσουν αντιπαλότητες μεταξύ μας. Έχουμε πολλά να μάθουμε ο ένας από τον άλλο, αλλά και οι δύο πρέπει να μάθουμε πρώτα απ’ όλα από τον Χριστό τον Σωτήρα μας και την καθαρή παράδοση της Εκκλησίας Του! Και οι δύο “Έλληνες” και “Ρώσοι” έχουν ελαττώματα και έχουν εισαγάγει κάποιες μικρές “καινοτομίες” στην εκκλησιαστική πρακτική· αλλά αν αγαπάμε ο ένας τον άλλο εν Χριστώ, αυτά τα ελαττώματα είναι ανεκτά, και είναι πολύ προτιμότερο να τα ανεχόμαστε παρά να πηγαίνουμε να “μεταρρυθμίζουμε” άλλους ανθρώπους και να είμαστε υπερβολικά κριτικοί. Κάθε ενορία και μοναστήρι είναι ελεύθερη να διατηρεί την Ορθόδοξη παράδοση όσο πλήρως επιθυμεί και μπορεί, διατηρώντας όλη την ταπεινότητα και την αγάπη.
Όσον αφορά τους γονείς σας, προσευχηθείτε στον Θεό και μην απελπίζεστε γι’ αυτούς. Ακόμα και αν πεθάνουν εκτός της Πίστης, μπορείτε να προσευχηθείτε γι’ αυτούς ιδιωτικά, αν και η Εκκλησία δεν μπορεί να προσευχηθεί γι’ αυτούς όπως για τα δικά της παιδιά.
Εφόσον ο Πατήρ Ιάκωβος θα ήθελε να σας επισκεφθεί, γιατί δεν έρχεστε το καλοκαίρι ή μέρος του καλοκαιριού;—όχι ως novice, αλλά ως “εργάτης.” Φυσικά, θα διαπιστώσετε ότι είμαστε πολύ πρωτόγονοι και αποδιοργανωμένοι, καθώς σίγουρα δεν είμαστε καλά εγκατεστημένοι όπως το Μοναστήρι της Αγίας Μεταμορφώσεως, και όλα όσα έχουμε είναι μερικές καλύβες και μια ατελή εκκλησία. Παρ’ όλα αυτά, είμαστε απομακρυσμένοι από τον κόσμο και ήσυχοι, και δεν θα υπάρχουν περισσότερα από ένα ή δύο άλλα άτομα μαζί μας αυτό το καλοκαίρι, έτσι ώστε ένας από εμάς να έχει χρόνο να μιλήσει μαζί σας. Επίσης, υπάρχει πολλή σωματική εργασία! Παρακαλώ να γνωρίζετε ότι είστε ευπρόσδεκτος.
Παρακαλώ προσευχηθείτε για εμάς, και γράψτε ξανά. Παρακαλώ ζητήστε από τον Πατέρα Ιάκωβο να προσευχηθεί στη Λειτουργία για τον νεοεκλιπόντα Επίσκοπο Σάββα και για την Ελένα (Λοπεσάνσκαγια, μια φίλη μας).
Με αγάπη εν Χριστώ τον Σωτήρα μας,
Σεραφείμ, Μοναχός