Ο ίδιος ζητητής, έρευνα για την εξέλιξη, σωστός τόνος
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!
Τρίτη του Αγίου Θωμά, 1974
10 Απριλίου 1974
Αγαπητέ Αδελφέ εν Χριστώ, Αλεξέι,
Χαιρόμαστε να ακούσουμε για την χαρούμενη Πάσχα σας και το πνευματικό όφελος από αυτές τις άγιες ημέρες για την Ορθόδοξη κοινότητα της Έτνα. Μην ανησυχείτε για τις αυξημένες ευθύνες και τις νέες ψυχές που έρχονται προς εσάς; ο Θεός δεν θα σας στείλει περισσότερα βάρη από όσα μπορείτε να αντέξετε, και τι μπορούμε να κάνουμε εμείς οι φτωχοί Χριστιανοί αν δεν βοηθήσουμε τουλάχιστον λίγο εκείνους που διψούν για την αλήθεια; Ας εργαστούμε λίγο για τους άλλους, οι οποίοι συχνά δεν έχουν πουθενά αλλού να στραφούν σε αυτή την έρημο της σύγχρονης ζωής, και ας προσβλέπουμε στην ανάπαυση της επόμενης ζωής, όταν η πνευματική συγκομιδή θα είναι ασφαλής από κάθε κακό! Και ακόμη και σε όλες τις δοκιμασίες και τις λύπες μας—για τις οποίες πρέπει να είμαστε συνεχώς προετοιμασμένοι!—ποια χαρά μας στέλνει ο αγαπημένος μας Θεός σε εμάς τους αναξίους!
Είμαστε χαρούμενοι να ακούσουμε για τον νέο Δαβίδ και την απλή αποδοχή του της Αγίας Ορθοδοξίας. Είθε ο Θεός να τον φέρει ασφαλή στην αγκαλιά Του. Είχαμε επίσης μια πολύ συγκινητική “ιεραποστολική εμπειρία” αυτή την Λαμπρή Εβδομάδα. Ο Μιχαήλ επέστρεψε και είχαμε μια χαρούμενη και ειρηνική Πάσχα, επιστρέφοντας ;; εργασία επαρκώς για να στείλουμε το νέο τεύχος του The Orthodox Word την Πέμπτη. Την ίδια απογευματινή ο Μιχαήλ και εγώ πήγαμε στο Ρέντινγκ για δουλειά και για να επισκεφτούμε τους Χάρβεϊ, και στη βιβλιοθήκη του Ρέντινγκ με προσέγγισε ένας νέος με γενειάδα “ζητητής” που μου πρόσφερε μια σακούλα μπανάνες που του είχαν δώσει στο Safeway—“για την κοινότητά σας, ή ό,τι είναι αυτό.” Έφυγε και σε πέντε λεπτά επέστρεψε για να μάθει σε ποια θρησκεία ανήκουμε. Μετά από λίγα λεπτά συζήτησης μαζί του, μπορούσα να δω ότι ήταν ειλικρινής, και αφού ανακάλυψα ότι ζούσε “πουθενά” (όλα τα κοσμικά του υπάρχοντα ήταν στο σακίδιο του στο σταθμό των Greyhound, και ήταν καθ’ οδόν από το Μεξικό προς την Ουάσινγκτον σε άλλο σκέλος μιας 5-χρονής άκαρπης “αναζήτησης του νοήματος της ζωής”), τον προσκάλεσα να έρθει και να μείνει μαζί μας για λίγο και να μάθει για την Ορθοδοξία. Αμέσως αποδέχθηκε, και ήταν μαζί μας μέχρι την Κυριακή, παρακολουθώντας όλες τις υπηρεσίες μας, διαβάζοντας και δουλεύοντας, και καθισμένος σε μια κατάσταση ευρείας απορίας καθώς προσπαθούσαμε να του ανοίξουμε την Ορθοδοξία, για την οποία δεν είχε ακούσει ποτέ εκτός από τον Ντοστογιέφσκι. Έφυγε με δάκρυα και ήταν προφανώς συγκλονισμένος με έναν τρόπο που δεν καταλαβαίνει ακόμη. Τι θα συμβεί στο μέλλον δεν ξέρουμε, αλλά είχαμε μια πολύ καλή αίσθηση γι’ αυτόν—είναι ένα πολύ φυσιολογικό και καλόκαρδο αγόρι 23 ετών (όχι καθόλου τύπος χίπη) που έχει υποφέρει και είναι μπερδεμένος επειδή έχει στερηθεί να γνωρίζει το νόημα της ζωής (προέρχεται από μια πολύ αδύναμη καθολική οικογένεια). Η συνάντησή του μαζί μας ήταν σίγουρα θεϊκή, καθώς ήρθε σε μια κρίσιμη στιγμή για αυτόν—μόλις 10 λεπτά πριν με δει είχε βάλει το κεφάλι του σε ένα τραπέζι στη βιβλιοθήκη σε απελπισία, διαπιστώνοντας ότι όλα όσα διάβαζε για τη φιλοσοφία και τη θρησκεία ήταν απολύτως κενά και δεν υπήρχε απάντηση στις ερωτήσεις που έθετε. Έφυγε χωρίς να γνωρίζει πλήρως τι του είχε συμβεί, αλλά τουλάχιστον ήξερε ότι “έχει ανατείλει μια ακτίνα φωτός.” Έφυγε την Κυριακή του “Δίδυμου Θωμά”—η σημασία της οποίας κατάλαβε. Είθε ο Θεός να δώσει, όπως του είπα, σε αντάλλαγμα για μια σακούλα μπανάνες να λάβει τη Βασιλεία των Ουρανών!
Όλα αυτά με θυμίζουν έντονα ότι—όπως ο Σωτήρας μας μπορούσε να πει για τον Ναθαναήλ ότι “εδώ είναι ένας αληθινός Ισραηλίτης, δεν υπάρχει δόλος σε αυτόν”—έτσι υπάρχει και κάτι σαν “αληθινός Αμερικανός”: ένα ειλικρινές, ευθύ, φυσιολογικό άτομο για το οποίο η Αγία Ορθοδοξία είναι αρκετά “φυσική”; και η συγκομιδή αυτών των “αληθινών Αμερικανών” μόλις αρχίζει. Αναμφίβολα οι “Ορθόδοξοι Αμερικανοί” θα είναι λίγοι σε αριθμό, αλλά είναι ακριβώς το καλύτερο κομμάτι της Αμερικής που περιμένει (χωρίς να το γνωρίζει) να ακούσει τα ευχάριστα νέα της Ορθοδοξίας.
Η συνάντησή μας με έναν δεκτικό ξένο όπως ο Γκάρι (παρακαλώ προσευχηθείτε γι’ αυτόν—υποσχέθηκε να μας γράψει όταν εγκατασταθεί) είναι αρκετά εμπνευσμένη, διότι μας δείχνει καθαρά τον θησαυρό που έχουμε που τέτοιοι ξένοι δεν μπορούν καν να ονειρευτούν. Βοηθά επίσης να αντισταθμίσουμε τα προβλήματα και τις λύπες που έχουμε “μέσα” στην Ορθόδοξη οικογένειά μας, καθώς όλοι είμαστε τόσο ανθρώπινοι. Η “ευγενική αλλά απόμακρη” στάση των Χόφμαν είναι επώδυνη; και πάλι φαίνεται τόσο σημαντικό—ποτέ να μην θεωρούμε τους εαυτούς μας “ειδικούς” που έχουν “αυθεντικές απαντήσεις” και να θεωρούμε όλους τους άλλους με κάποιο είδος υποψίας. Ελπίζουμε σίγουρα ότι ο Δανιήλ δεν θα μπλέκεται με αυτό το είδος στάσης.
Πρέπει να ζητήσω συγγνώμη ξανά για το ότι δεν έχω έτοιμα σχόλια για τα δύο μέρη της μελέτης “εξέλιξη” που στείλατε. Ελπίζω σε μια εβδομάδα ή κάπως έτσι να έχω κάποια σχόλια, και επίσης ένα άλλο βιβλίο για εσάς και το άρθρο του Ντόμπζανσκι (το οποίο τελικά βρήκα στην πασχαλινή καθαριότητα που, ευτυχώς, μας αναγκάζει να κάνουμε ο Πατέρας Ερμάν). Όσο περισσότερο το σκέφτομαι, τόσο περισσότερο βλέπω πόσο σημαντικό είναι για εμάς να συνεχίσουμε να σκαλίζουμε κάθε κεφάλαιο μέχρι να βρούμε τον σωστό τόνο για να μιλήσουμε για το ζήτημα. Συμφωνούμε ότι η λέξη “εξέλιξη” θα πρέπει να είναι μόνο σε έναν υπότιτλο (αν και έγραψα στον Βλαντίμιρ ότι απλώς δεν έχουμε τις απαραίτητες πληροφορίες για το φετινό “Βιβλία σε Έκδοση” και θα ήταν καλύτερο να το αναφέρουμε του χρόνου όταν, ελπίζουμε, θα είναι πραγματικότητα). Γενικά, πρέπει να δουλέψουμε πάνω σε αυτό μέχρι η όλη μελέτη να έχει έναν τέτοιο “ήρεμο και αντικειμενικό” τόνο ώστε ο συνηθισμένος ανοιχτόμυαλος αλλά κάπως εγκεφαλικά πλυμένος άνθρωπος να συμφωνήσει τουλάχιστον να το διαβάσει. Έτσι δεν θα είναι μια “αντι-εξελικτική” μελέτη, αλλά μάλλον μια Πατερική μελέτη με ήρεμες Ορθόδοξες σκέψεις για την εξέλιξη.
Για το δικό μου υπόβαθρο, έλεγξα δύο βιβλία στη βιβλιοθήκη του Ρέντινγκ: το In Search of the Missing Link του Ρέιμοντ Ντάρτ, το οποίο φαίνεται να είναι πολύ δημοφιλές για να είναι χρήσιμο; και τους Προγόνους του Άνταμ του Λίκι, με τον οποίο βρίσκω τον εαυτό μου, μετά από μερικά κεφάλαια, μάλλον συμπαθητικό, καθώς φαίνεται να είναι αρκετά προσεκτικός και ακριβής επιστημονικά (φυσικά, αν κάποιος παραβλέψει την προσπάθεια να εντάξει όλα τα στοιχεία σε ένα “εξελικτικό” πλαίσιο, το οποίο φαίνεται πράγματι να είναι μια φιλοσοφική παρέμβαση). Υπάρχουν τόσες πολλές πιθανές παγίδες σε αυτή τη μελέτη (και άλλες φανταστικές που πρέπει επίσης να αποφύγουμε!) που είναι καλό να προχωρήσουμε αργά και προσεκτικά στη συγκέντρωση ολόκληρου του κειμένου. Έχω μια αρκετά καλή ιδέα για το πώς θέλω να αναθεωρήσω και να αναδιοργανώσω την επιστολή προς τον Καλομίρο, αλλά ελπίζω να λάβω απάντηση από αυτόν πριν ξεκινήσω αυτό. Τα σχόλιά σας επίσης θα είναι ευπρόσδεκτα. Ορισμένες από τις δηλώσεις του θα πρέπει σίγουρα να παρατεθούν στην τελική έκδοση, αλλά πιθανώς ανώνυμα; και πιθανώς στην προμετωπίδα θα πρέπει να αναφέρεται ότι υπήρξε ανταλλαγή αλληλογραφίας μαζί του σχετικά με το θέμα. Τι νομίζετε;
Η γενική διάταξη της μελέτης φαίνεται τώρα σαφής, και νομίζω ότι έχετε κάνει τουλάχιστον ένα πρώτο σχέδιο για όλα εκτός από τις γενικές “αποδείξεις της εξέλιξης”—δηλαδή, εκείνα τα “αδιάσειστα στοιχεία” που μπορούν να ερμηνευτούν με τόσους διαφορετικούς τρόπους (τα “στοιχεία” από την εμβρυολογία, την ομολογία ζωντανών δομών, την ομοιότητα των τύπων αίματος, κ.λπ.). Θα ήταν καλό να έχουμε μια παράγραφο ή δύο που να συζητούν κάθε ένα από αυτά τα σημεία που φαίνονται τόσο πειστικά στους εξελικτιστές. Επίσης, έχω συναντήσει αρκετές αναφορές στο “σύστημα χρονολόγησης φθορίου,” αλλά καμία λεπτομερή συζήτηση γι’ αυτό—ο Λίκι το αναφέρει ως να είναι στην αρχή του στην δεκαετία του 1940. Αφορά προφανώς τον ρυθμό απορρόφησης του φθορίου, ο οποίος φαίνεται να είναι πολύ μεταβλητός ανάλογα με την υγρασία, κ.λπ. Θα ήταν καλό για εμάς να δώσουμε μια μορφή “φιλοσοφίας” των συστημάτων χρονολόγησης—δηλαδή, να δείξουμε ότι δεν τα απορρίπτουμε εντελώς, αλλά ότι η σημασία τους είναι σχετική και περιορισμένη, κάπως χρήσιμη στη γνήσια μελέτη της παλαιοντολογίας (την οποία θα πρέπει επίσης να τονίσουμε ότι είναι μια νόμιμη επιστήμη), αλλά όχι καμία απόλυτη απάντηση σε τίποτα. Γενικά, θα πρέπει να επικοινωνήσουμε μια πολύ “φιλική αίσθηση” προς την γνήσια επιστήμη.
Η άνοιξη μόλις που ήρθε με το Πάσχα εδώ, και ακόμη και την “Νέα” Κυριακή (του Αγίου Θωμά) υπήρχαν μόλις πράσινα φύλλα στις βελανιδιές. Ο κήπος μας τελικά μεγαλώνει λίγο, όπως είναι, μετά από μια μάχη με ποντίκια, που έφαγαν τα πάντα τη στιγμή που βγήκαν. Έχετε ακούσει ποτέ για έναν κήπο γεμάτο ποντικοπαγίδες;
Θα χαρούμε να σας δούμε (και τον Δαβίδ) όποτε μπορείτε να έρθετε. Προσευχηθείτε για εμάς.
Με αγάπη εν Χριστώ,
Σεραφείμ, μοναχός