Έλεγχος της γονιμότητας, σεξουαλικότητα, εκπαίδευση του John Kraft
Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, 19751
Αγαπητέ Αλεξέι,
Χαιρετισμούς στην Εορτή! Εδώ είναι μερικές σημειώσεις για ένα ή δύο σημεία:
Ο π. Παντελεήμων για τον έλεγχο της γονιμότητας: Είναι λάθος! Και ο λόγος γι’ αυτό είναι ακριβώς αυτό που προσπαθούμε να κατανοήσουμε: δεν έχει αυτή την Ορθόδοξη φιλοσοφία που επιδίωκε ο Κιρέγιεφσκι. “Δεν είναι στις Γραφές ή στους Πατέρες ή στους κανόνες”—άρα είμαστε ελεύθεροι να “ορθολογίσουμε” γι’ αυτό—που σημαίνει, να δώσουμε χώρο σε κοσμικές επιρροές. Ορθολογίζει μια “μεσαία οδό” μεταξύ του Αυγουστινισμού και της άδειας· αλλά γιατί να ξεκινήσουμε τη σκέψη μας από αυτούς τους ψευδείς πόλους; Μη γνωρίζοντας τον Αυγουστίνο, μπορώ μόνο να πω ότι από αυτή τη σύνοψη της θέσης του (ότι η σεξουαλική ένωση επιτρέπεται στο γάμο μόνο όταν οι σύντροφοι έχουν τη συνειδητή πρόθεση να αποκτήσουν παιδιά από αυτήν) είναι, πάλι, μια ορθολογιστική ακραία θέση που δεν αναιρεί καθόλου αυτό που φαίνεται σε εμάς να είναι η προφανής Ορθόδοξη διδασκαλία. Απαιτείται μια τέτοια συνειδητή πρόθεση από τα ζευγάρια όταν η γυναίκα είναι πέρα από την κανονική ηλικία τεκνοποίησης; Αυτό θα μπορούσε δύσκολα να είναι—και όμως πολλά άγια παιδιά έχουν γεννηθεί σε ευσεβείς ζευγάρια πέρα από την κανονική ηλικία τεκνοποίησης! Φυσικά υπάρχει κάτι περισσότερο στη σεξουαλική ένωση από την παραγωγή παιδιών—αλλά η Ορθόδοξη διδασκαλία δεν χωρίζει τεχνητά διαφορετικές πτυχές αυτού του ζητήματος και δεν επιτρέπει μια σκόπιμη παρέμβαση στη φυσική διαδικασία, ενώ διατηρεί (όπως λένε μερικοί Ορθόδοξοι θεολόγοι τώρα) κάποιο “υψηλότερο σκοπό” στη σεξουαλική ένωση ενώ χρησιμοποιούνται αντισυλληπτικά. Ακόμη και η “ρυθμική” μέθοδος είναι μια ορθολογιστική συσκευή και δεν είναι χωρίς αμαρτία—αν και προφανώς σε μικρότερο βαθμό από τα “τεχνητά” μέσα.
Η ευρεία σύγχυση σε αυτό το όλο ζήτημα φαίνεται να προέρχεται από μια αποτυχία να κατανοήσουμε την πραγματική Ορθόδοξη διδασκαλία για τη σεξουαλικότητα—δεν είναι “ιερή,” αλλά ούτε είναι κακή. Οι Βίοι των Αγίων μόνο, χωρίς καμία Πατερική πραγματεία, θα έπρεπε να μας διδάξουν τη Ορθόδοξη θέση: ότι η σεξουαλική ένωση, ενώ ευλογείται από την Εκκλησία και εκπληρώνει μια εντολή του Δημιουργού, είναι ακόμα μέρος της ζωικής φύσης του ανθρώπου και είναι, στην πτωτική ανθρωπότητα, αναπόφευκτα δεμένη με την αμαρτία. Αυτό δεν θα έπρεπε να μας σοκάρει αν σταματήσουμε να σκεφτόμαστε ότι κάτι τόσο αναγκαίο όπως το φαγητό είναι επίσης σχεδόν πάντα δεμένο με την αμαρτία—ποιος από εμάς είναι τέλεια εγκρατής σε φαγητό και ποτό, ο πλήρης κύριος της κοιλιάς του; Η αμαρτία δεν είναι μια κατηγορία συγκεκριμένων πράξεων τέτοιων ώστε, αν τις αποφεύγουμε, γινόμαστε “αμαρτωλοί”—αλλά μάλλον μια είδους ιστός που μας παγιδεύει και από τον οποίο δεν μπορούμε ποτέ πραγματικά να απελευθερωθούμε σε αυτή τη ζωή. Όσο πιο βαθιά ζει κανείς την Ορθοδοξία, τόσο πιο αμαρτωλός αισθάνεται—διότι βλέπει πιο καθαρά αυτόν τον ιστό με τον οποίο είναι πλεγμένη η ζωή του· το άτομο, έτσι, που διαπράττει λιγότερες αμαρτίες αισθάνεται πιο αμαρτωλός από κάποιον που διαπράττει περισσότερες!
Οι Πατέρες δηλώνουν συγκεκριμένα, παρεμπιπτόντως, ότι ο Αδάμ και η Εύα δεν είχαν σεξουαλική ένωση (ούτε, φυσικά, έτρωγαν κρέας) στον Παράδεισο. Πιστεύω ότι ο Θωμάς Ακινάτης λέει ότι είχαν—που θα συμφωνούσε με τη ρωμαιοκαθολική διδασκαλία για την ανθρώπινη φύση.
Όλα αυτά θα πρέπει μια μέρα να γραφούν και να εκτυπωθούν, με άφθονες εικονογραφήσεις από τους Αγίους Πατέρες και τους Βίους των Αγίων—μαζί με ολόκληρο το ζήτημα της σεξουαλικότητας—άμβλωση, φυσικές και αφύσικες αμαρτίες, πορνογραφία, ομοφυλοφιλία, κ.λπ. Με βιβλικές και Πατερικές πηγές, αυτό θα μπορούσε να γίνει προσεκτικά και χωρίς προσβολές, αλλά καθαρά. Ειλικρινά, είστε ο λογικός υποψήφιος για να το κάνετε—αλλά θα πρέπει να επιτραπεί να ωριμάσει μέσα σας για λίγο πριν βγει.
Αρκετά για αυτό το θέμα· είστε σωστός, παρεμπιπτόντως, ότι είναι καλύτερο να εκτυπώνονται τέτοια πράγματα από λαϊκούς παρά από μοναχούς!
Σχετικά με τον John Kraft: συμφωνήσαμε περισσότερο ή λιγότερο μαζί του ότι θα τον πάρουμε για το καλοκαίρι, αν και δεν ήμασταν απολύτως σίγουροι ακόμη, καθώς φοβόμαστε πάνω απ’ όλα ότι θα μάθει να “μας θεωρεί δεδομένους”—σε αυτή την περίπτωση δεν έχει πουθενά αλλού να στραφεί. Του είπα ότι αν έρθει θα πρέπει να πάει σε “καλοκαιρινό σχολείο”—που θα διεξαχθεί στη Βαλαάμ. Αυτό που έχω στο μυαλό μου συγκεκριμένα είναι αυτό: να του δώσουμε ένα πραγματικό “μάθημα” αυτό το καλοκαίρι στην παγκόσμια ιστορία, με τον τρόπο που το έμαθα στο λύκειο—ένα τετράδιο με περιλήψεις, χάρτες, αναφορές, κ.λπ. Αν μπορέσει να ενδιαφερθεί αρκετά για να το κάνει κυρίως μόνος του, νομίζω ότι υπάρχει ελπίδα γι’ αυτόν, και θα μπορούσαμε να τον κρατήσουμε περισσότερο· αν όχι, δεν ξέρω τι να κάνω. Στην εποχή μου αυτό ήταν ένα μάθημα δέκατης τάξης. Πιθανώς τα σημερινά σχολικά βιβλία είναι φρικτά. Μπορείτε να βοηθήσετε να βρείτε κάποιο τυπικό σχολικό βιβλίο ή βιβλία σε επίπεδο λυκείου; Θυμάμαι ένα καλό (Μπούρι; Μόμσεν;) για την Ελλάδα και τη Ρώμη, πιθανώς δεν χρησιμοποιείται πια. Επίσης: μπορείτε να βρείτε μερικούς κενές χάρτες όπως χρησιμοποιούσαμε για να συμπληρώσουμε τα ονόματα ποταμών και πόλεων, εθνικών συνόρων, κ.λπ.; —περιοχή της Μεσογείου, ίσως Αίγυπτος-Ασσυρία, κ.λπ. και οποιαδήποτε άλλα “βοηθήματα” μπορείτε να σκεφτείτε για μια σοβαρή μελέτη ειδικά της αρχαίας ιστορίας με την παραδοσιακή έννοια (Αίγυπτος έως Ρώμη); Έχω ελπίδα ότι μπορεί να ανταποκριθεί σε ένα τέτοιο μάθημα—αλλά μόνο ο Θεός ξέρει.
Έχει χιονίσει ξανά—μόλις αρκετά σήμερα για να φτιάξει μια όμορφη κάπα για τον Ευαγγελισμό. Προσευχηθείτε για εμάς.
Με αγάπη εν Χριστώ,
Σεραφείμ, Μοναχός
Υ.Γ. Μόλις λάβαμε την τελική απάντηση του Μητροπολίτη Φιλάρετου προς τη Μητρόπολη—μια εξαιρετική δήλωση με ένα περιστατικό από τη ζωή της Ευλογημένης Ξένιας (προτεινόμενο από τον Βλάδηκα Ανδρέα του Νόβο-Ντιβέγιεβο) που άφησε άφωνο τον Μητροπολίτη Ιρένιο (“Πώς θα μπορούσατε να εκτυπώσετε κάτι τέτοιο!?”)—δεν θα έχουμε μέρος μαζί σας μέχρι να βγάλετε το νεκρό ποντίκι από το βαρέλι με το μέλι! Είθε ο Θεός να το εκτυπώσουμε στο επόμενο τεύχος.
Footnotes
-
25 Μαρτίου/7 Απριλίου 1975. ↩