Skip to content

Ευλογημένος Αυγουστίνος, Άγιοι, Λατινική επιρροή, η γραμμή του π. Παντελεήμονα

Επιστολή αριθ. 188
Παραλήπτης: Μητροπολίτης + Φιλάρετος της Ευλογημένης Μνήμης (Ίγκορ Καπράλ)

29 Σεπτεμβρίου/12 Οκτωβρίου 1975

Άγιος Κυριακός

Αγαπητέ Πατέρα Ίγκορ,

Χαιρετισμούς στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό.

Συγχωρέστε με, αλλά έχουμε άλλη μια αίτηση για εσάς, αυτή είναι πιο σημαντική. Μπορείτε να πάτε στον π. Μιχαήλ Πομαζάνσκι και να αποκτήσετε για εμάς απαντήσεις στις ερωτήσεις που περιλαμβάνονται στο συνημμένο φύλλο; Προσπαθήσαμε για πολύ καιρό να αποκτήσουμε μια σύντομη βιογραφία του, αλλά χωρίς αποτέλεσμα—είναι πολύ ταπεινός! Μπορείτε να μας βοηθήσετε; Δεν είναι για τη δόξα του, αλλά μόνο για να βοηθήσουμε εμάς τους φτωχούς αγωνιστές να διατηρήσουμε επαφή με την Ορθόδοξη θεολογική μας παράδοση.

Σχετικά με τα βιβλία—μπορείτε να μας πείτε αν το Πατερικό Βολόγκντα είναι στη βιβλιοθήκη;

Τώρα, κάτι που δεν είναι αίτηση, αλλά μια έκφραση της βαθιάς μας ανησυχίας για την παρούσα Ορθόδοξη αποστολή μας. Ο π. Νεκτάριος Παλάσσης στην τελευταία του “Μάρτυρα” ξανακάνει μια αυτοπεποίθηση και αρκετά αβάσιμη επίθεση στον Ευλογημένο Αυγουστίνο. Όλοι γνωρίζουν τη λανθασμένη διδασκαλία του Ευλογημένου Αυγουστίνου σχετικά με τη χάρη—αλλά γιατί αυτή η “φονταμενταλιστική” προσπάθεια να καταστραφεί εντελώς κάποιος που ποτέ δεν έχει αρνηθεί τη θέση του μεταξύ των Πατέρων της Εκκλησίας στην Ορθόδοξη παράδοση; Ο π. Θεοδώρητος, αμφιβάλλοντας ότι μιλάει για άλλους ζηλωτές στην Ελλάδα και στο Άγιο Όρος, μας γράφει ότι φυσικά αποδέχεται τον Αυγουστίνο ως Άγιο, επειδή τον αποδέχεται ο Άγιος Νικόδημος του Αγίου Όρους. Ο Βλαδίκα μας Ιωάννης είχε γράψει μια λειτουργία γι’ αυτόν και είχε μεγάλη αφοσίωση σε αυτόν. Ο Άγιος Νικόδημος τον έβαλε στο Ανατολικό μας Ημερολόγιο (όπως ο Βλαδίκα Ιωάννης έβαλε τον Άγιο Πατρίκιο εκεί), και οι Ρώσοι Πατέρες του 19ου αιώνα τον ακολούθησαν. Η Πέμπτη Οικουμενική Σύνοδος κατατάσσει τον Αυγουστίνο ως θεολογική αρχή στο ίδιο επίπεδο με τους Αγίους Βασίλειο, Γρηγόριο και Ιωάννη Χρυσόστομο, χωρίς καμία επιφύλαξη. Οι σύγχρονοι του Αυγουστίνου που διαφώνησαν μαζί του (Άγιος Βικέντιος Λερινός, Άγιος Ιωάννης Κασσιανός) διόρθωσαν τη διδασκαλία του χωρίς να αναφέρουν το όνομά του από σεβασμό, πολύ λιγότερο να τον αποκαλέσουν “αιρετικό.” Οι άλλοι σύγχρονοί του, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων Πατέρων, πάντα τον προσφωνούσαν με την ύψιστη εκτίμηση. Η καθολική Ορθόδοξη παράδοση τον αποδέχεται ως αναμφισβήτητο Άγιο Πατέρα, αν και με μια ατέλεια στη διδασκαλία του—παρόμοια με τον Άγιο Γρηγόριο Νύσσης στην Ανατολή. Πού, λοιπόν, αυτή η παράξενη “Προτεσταντική” εκστρατεία να δηλώσει τον Ευλογημένο Αυγουστίνο αιρετικό και να καταδικάσει εντελώς οποιονδήποτε διαφωνεί με αυτό; Αυτό μας ανησυχεί πολύ, όχι τόσο για τον Ευλογημένο Αυγουστίνο (ο οποίος, άλλωστε, είναι Πατέρας λιγότερης βαρύτητας από πολλούς άλλους), αλλά επειδή αποκαλύπτει ένα πολύ ανθυγιεινό “πνεύμα” που απειλεί ολόκληρη την αγγλόφωνη Ορθόδοξη αποστολή. Ο π. Νεκτάριος λέει σχεδόν: Αν δεν πιστεύετε ακριβώς όπως ο π. Παντελεήμων, δεν είστε Ορθόδοξοι! Αν προτείνετε ένα κατηχητικό του 19ου αιώνα (όπως πάντα έκανε ο Βλαδίκα Ιωάννης στους μεταστραφέντες) είστε Λαρίνος; αν διαβάζετε το “Αόρατο Πόλεμο” είστε υπό Λατινική επιρροή; αν αρνείστε να πιστέψετε στην εξέλιξη (!), είστε υπό Δυτική επιρροή!!!

Μοιραζόμαστε την ανησυχία μας μαζί σας, γιατί πραγματικά απογοητευόμαστε από αυτή την ανθυγιεινή στάση, η οποία είναι πραγματικά “pobocto pelo pazzny.” [?] Εμείς και άλλοι προσπαθήσαμε ήπια να επικοινωνήσουμε με τον π. Νεκτάριο και τον π. Παντελεήμονα σχετικά με τέτοια θέματα, αλλά η εντύπωση είναι ότι δεν είναι δυνατή καμία επικοινωνία· σε κάθε θέμα είναι “σωστοί,” είναι οι “ειδικοί,” και καμία άλλη γνώμη δεν είναι δυνατή. Ξέρετε πώς από την αρχή υποστηρίξαμε τους “Έλληνες” στη Σύνοδο μας, και είναι πραγματικά από απελπισία για το μέλλον που σας λέμε την ανησυχία μας.

Είμαστε σε αλληλογραφία με τον Δρ. Αλέξανδρο Καλομίρο στην Ελλάδα, ο οποίος μας γράφει απελπισμένα γράμματα σχετικά με τις ενέργειες του π. Παντελεήμονα στην Ελλάδα (χωρίς την ευλογία ή τη γνώση του δικού του επισκόπου) υπέρ του σχίσματος των Ματθαιϊκών, το οποίο ο Δρ. Καλομίρος αποκαλεί πραγματικό “φανατισμό και νομικισμό.” Ο π. Παντελεήμων έχει προσβάλει και έχει δημιουργήσει εχθρούς του Αρχιμανδρίτη Κυπριανού και άλλων ζηλωτών στην Ελλάδα, και έχει εντελώς απομονώσει τον Δρ. Καλομίρο, ο οποίος πρόσφατα μας έγραψε ότι είμαστε οι μόνοι στην Αμερική που θα του γράψουν. Ο Δρ. Καλομίρος πιστεύει ότι ο π. Παντελεήμων και οι συνεργάτες του έχουν πέσει σε “ομαδική υπερηφάνεια,” και πιστεύει ότι η πρόσφατη καύση της εκκλησίας τους στη Βοστώνη είναι έλεος του Θεού για αυτούς, που στάλθηκε για να τους ξυπνήσει για χάρη των καλών τους πράξεων για την Ορθοδοξία στο παρελθόν. Πιστεύει ότι ο π. Παντελεήμων είναι πολύ χαρισματικός και αξιοσημείωτος, αν και δεν έχει ελληνική ψυχή, αλλά αμερικανική ψυχή, γι’ αυτό και δεν μπορεί να έχει επαφή με τους αληθινούς Έλληνες, σε αντίθεση με τους Ελληνοαμερικανούς. (Δεν ξέρω σίγουρα για όλα αυτά, αλλά αυτό λέει ο Δρ. Καλομίρος, και είναι αρκετά ευαίσθητος σχετικά με τέτοια θέματα.)

Γνωρίζουμε από πρώτο χέρι πώς πριν από αρκετά χρόνια, ο π. Παντελεήμων και ο π. Νεκτάριος άσκησαν πολύ σκληρή πίεση στον Αλεξέι Νεαρό, προφανώς προσπαθώντας να τον σταματήσουν εντελώς από το να εκδώσει τον Νικόδημο, απλώς και μόνο λόγω άρθρων κατά της εξέλιξης και υπέρ του Σινδόνα του Τουρίνου, και επίσης επειδή ο Αλεξέι αντιστάθηκε στις πιέσεις τους να περάσει από τη λογοκρισία τους. Έχει η Ορθοδοξία μας στην Αμερική γίνει τόσο στενή που πρέπει να είμαστε υπό την καθοδήγηση ενός “πάπα-ειδικού” και πρέπει να αποδεχτούμε μια “γραμμή κόμματος” σε κάθε πιθανό θέμα; Αυτό είναι ενάντια σε όλα όσα δίδαξε και έκανε ο Βλαδίκα Ιωάννης στις ιεραποστολικές του εργασίες.

Ήδη η φήμη διαδόθηκε μέσω της Ελληνικής Αρχιεπισκοπής ότι ο π. Παντελεήμων πρόκειται να “πάει σε κάποια παράξενη παλαιοημερολογίτικη δικαιοδοσία,” και φαίνεται ότι ο ψευδής ζήλος που μερικές φορές αποκαλύπτει ο π. Νεκτάριος δείχνει ήδη προς αυτή την κατεύθυνση. Η πρόσφατη πράξη του π. Παντελεήμονα σχετικά με τον Βλαδίκα Αβέρκιο και τον Επίσκοπο Πέτρο του έχει ήδη κοστίσει μερικούς μακροχρόνιους υποστηρικτές, και προσευχόμαστε μόνο να έχει η αυστηρή αλλά αγαπητική επιστολή του δικού μας Αρχιεπισκόπου Αντωνίου προς αυτόν προκαλέσει να σταματήσει και να σκεφτεί πού οδηγεί ο δρόμος του. (Ο Βλαδίκα Αντώνιος του απαγόρευσε να έρθει στην Αρχιεπισκοπή του Σαν Φρανσίσκο μέχρι να ζητήσει συγγνώμη από τον Αρχιεπίσκοπο Αβέρκιο—όχι για το ζήτημα του Επισκόπου Πέτρου, αλλά για την ωμότητα και την αντιπαραδοσιακή του συμπεριφορά “διακοπής της κοινωνίας.”)

Συγχωρέστε μας που σας επιβαρύνουμε με όλα αυτά. Θα θέλαμε πολύ να γνωρίζουμε τις σκέψεις σας σχετικά με οποιοδήποτε από αυτά. Υπάρχει κάποιος τρόπος να πεισθούν οι “Έλληνές” μας να είναι λιγότερο απερίσκεπτοι; Φαίνεται ότι δεν υπάρχει κανείς από τους “Ρώσους” για τον οποίο να έχουν οποιαδήποτε εκτίμηση,—όλοι είναι υπό “Δυτική επιρροή.” (Αυτό είναι Σχμεμανισμός!) Πώς μπορούν να πεισθούν να δουν, πριν είναι πολύ αργά, ότι θα πρέπει όλοι να είμαστε ταπεινοί και να μην σκεφτόμαστε πολύ τη δική μας “θεολογία,” ότι όλοι είμαστε ίσως υπό “Δυτικές επιρροές” διαφόρων ειδών (αυτό είναι πολύ προφανές στην περίπτωση του π. Νεκτάριου), αλλά ότι αυτό δεν θα πρέπει να μας αποκλείει από την Ορθοδοξία, εφόσον αγωνιζόμαστε να κατανοήσουμε την αλήθεια.

Ζητάμε τις προσευχές σας για εμάς.

Με αγάπη στον Χριστό,

Υ.Γ. Μια τελευταία αίτηση: Είναι δυνατόν να αποκτήσουμε ένα αντίγραφο μέρους του ρωσικού χειρογράφου του βιβλίου του Μπουτάκοφ σχετικά με τη Σινδόνα του Τουρίνου—αυτό από το οποίο έγιναν τα ρωσικά και αγγλικά φυλλάδια; Έχουμε κατά νου όχι τα επιστημονικά μέρη, αλλά μόνο τα μέρη που περιέχουν ιστορικά και εικονογραφικά στοιχεία, τα οποία σύμφωνα με την εισαγωγή είχαν πολύ συντομευθεί ή παραληφθεί στην εκτυπωμένη έκδοση. Ενδιαφερόμαστε πολύ για μια σοβαρή και αντικειμενική έρευνα της Σινδόνας σύμφωνα με τις Ορθόδοξες πηγές—μέχρι να γίνει κάτι τέτοιο, διστάζουμε να δώσουμε πλήρη αποδοχή σε αυτήν, παρά την εντυπωσιακή επιστημονική επιχειρηματολογία. Η επιχειρηματολογία του π. Νεκτάριου ότι είναι “άγνωστη” στην Ορθόδοξη παράδοση φαίνεται να μην υποστηρίζεται από καμία έρευνα, ούτε καν από τα παραδοσιακά στοιχεία που έχουν προσφερθεί μέχρι τώρα. Η Σινδόνα, αν είναι γνήσια, θα μπορούσε να έχει πολύ ισχυρή επιρροή στην πίστη στη Σοβιετική Ένωση—ακριβώς επειδή το θρησκευτικό επίπεδο εκεί είναι τόσο πρωτόγονο και χρειάζεται κάποια μορφή “επιστημονικής απόδειξης” για να καταπολεμήσει την επιρροή δεκαετιών “επιστημονικού αθεϊσμού.” Δείτε, για παράδειγμα, το νέο βιβλίο [η επιστολή τελειώνει]