Π. Παντελεήμων και πνευματική απάτη, π. Ντουντκό, Βλαδίκα Αβέρκιος
9/22 Οκτωβρίου 1975
Άγιος Ιάκωβος, γιος του Αλφαίου
Αγαπητή Νίνα,
Χαιρόμαστε που λάβαμε την επιστολή σας. Ευχαριστούμε επίσης για τις επιστολές που δίνουν την “βοστωνέζικη εκδοχή” των πρόσφατων γεγονότων. Δεν μας άρεσε καθόλου ο τόνος—“λιπαρός,” αυτοδικαιωτικός και φημολογικός. Το να διαδίδονται στην Καλιφόρνια φήμες για την προσωπική ζωή του π. Αυγουστίνου Γουίτφιλντ δεν είναι πολύ ευγενές, τουλάχιστον—και παρ’ όλα αυτά η συνεχής κατηγορία ότι είναι όλοι οι άλλοι που διαδίδουν φήμες. (Είναι πραγματικά ανίκανοι να καταλάβουν ότι δεν είναι σωστό να στέλνουν επιστολές με τέτοιες φήμες; Δεν βλέπουν πραγματικά ότι κάνουν ακριβώς αυτό που κατηγορούν άλλους—συχνά ψευδώς—ότι κάνουν; Αν ναι, τα πράγματα είναι κακά.) Δεν μας αρέσει επίσης η “ελιτίστικη” φιλοσοφία που εκτίθεται—“μόνο εμείς και οι επίσκοποι μπορούμε να συζητάμε αυτά τα πράγματα.” Οι επίσκοποι που γνωρίσαμε ήταν πάντα πολύ ευθείς στο να λένε τι σκέφτονταν για τα εκκλησιαστικά γεγονότα, χωρίς να μας κολακεύουν ότι είμαστε μέρος κάποιου εσωτερικού ιερού της οργάνωσης. Και παρ’ όλα αυτά, η “ελιτίστικη” εξήγηση είναι προφανώς μια κάλυψη, διότι ο π. Αλέξης λέει (σ. 1α, παρ. 2) ότι ο σκοπός της πράξης του π. Παντελεήμονα ήταν “ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΞΕΙ ΣΤΟΥΣ ΠΙΣΤΟΥΣ ΥΠΟ ΣΥΝΟΔΟ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΠΑΛΑΙΟΥΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΣΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ κάποια συνέπεια, και το γεγονός ότι δεν αποδεχόμαστε τον Επίσκοπο Πέτρο….” Φυσικά, αυτό κρύβεται τώρα μόνο επειδή γύρισε μπούμερανγκ και έδωσε πολύ αρνητική δημοσιότητα στον π. Π.
Η επίθεση στον Αλεξέι είναι επίσης πολύ χαμηλή—φυσικά διαδίδουν φήμες για τον Αλεξέι, όσο και μετά όσο και πριν από την “σφραγίδα φιλίας” μαζί του. Έχουμε εκπλαγεί και λυπηθεί να ακούσουμε αυτά τα πράγματα—και αφήσαμε τις φήμες να σταματήσουν σε εμάς, χωρίς να σας πούμε ή να πούμε στον Αλεξέι ή σε οποιονδήποτε άλλο γι’ αυτές. Προφανώς, πάλι, οι “Έλληνες” δεν θεωρούν ότι αυτές είναι “φήμες” ή “συκοφαντίες” που διαδίδουν—όλοι οι άλλοι το κάνουν αυτό, αλλά αυτοί είναι μόνο “προειδοποιώντας τους πιστούς,” “λέγοντας την αλήθεια,” κ.λπ. Επειδή έχουν διπλά πρότυπα, δεν μπορούν να κατανοήσουν την αντίθεση που αυξάνεται εναντίον τους. Από αυτοσημαντικότητα, δεν βλέπουν τι κάνουν, και έτσι οποιαδήποτε προειδοποίηση ή συμβουλή προς αυτούς θα απαντηθεί μόνο με μια άλλη λιπαρή, αυτοδικαιωτική επιστολή (ή χειρότερα, μια ανοιχτή επιστολή).
Είμαστε ειλικρινά χαρούμενοι για την αναστάτωση που προκλήθηκε από το τελευταίο επεισόδιο. Δεν μπορείτε να “εξηγήσετε” τα πράγματα στον π. Π., δεν μπορείτε να “τον πείσετε”—είναι πολιτικός και ακούει μόνο σε μια εκδήλωση δύναμης, ακόμα κι αν είναι απλώς ένας μεγάλος θόρυβος στην “ρωσική μας παράδοση.”
Είναι οι “Έλληνές” μας που έχουν εισάγει τώρα στην Εκκλησία μας το πνεύμα της κομματικής πολιτικής, της ψευδούς ζηλοτυπίας και της υποψίας. Αν δεν μπορούν να το δουν αυτό, είναι μάταιο να μιλήσουμε σε αυτούς.
Υπάρχει μια ορισμένη βασική ειλικρίνεια και ευθύτητα που λείπει τώρα στους Έλληνές μας, και αυτό είναι που μας κάνει να απελπιζόμαστε για το μέλλον. Αυτοί τυφλώνουν τους εαυτούς τους. Και αυτό δεν εκδηλώνεται μόνο στις “controversial” πράξεις και λόγια τους. Μας έστειλαν πρόσφατα ένα αντίγραφο μιας επιστολής σε κάποιον στην Αυστραλία (προφανώς γραμμένη με την ιδέα να μας στείλουν ένα αντίγραφο!), η οποία περιλαμβάνει αυτές τις λέξεις: “Μπορεί να είναι προς όφελός σας και οικοδομή σας να γράψετε στους Πατέρες στην Πλατίνα…. Είμαστε σίγουροι ότι θα χαρούν να έχουν την ευκαιρία να κάνουν ομολογία της αληθινής μας πίστης και να σας διδάξουν ώστε να έρθετε σε καλύτερη κατανόηση.” Αυτή είναι πνευματική απάτη. Θέλουμε να βγούμε από αυτή την ψεύτικη ατμόσφαιρα του “γνωρίζω τα πάντα,” της “ταπεινής διδασκαλίας” των κατώτερων τάξεων, της προσποίησης να κάνουμε μια “ομολογία” όταν το μόνο που κάνουμε είναι να δίνουμε τη γνώμη μας. Όπως λέει ο π. Δημήτριος Ντουντκό (και για όλα τα λάθη του, είναι πιο Ορθόδοξος από την “παρέα” της Βοστώνης), αυτή είναι η θρησκεία της Δύσης: “Πνευματικότητα με άνεση.” Αχ, αυτό είναι που προσφέρει η Αμερική στην Ορθοδοξία! Αλλά πόσοι μπορούν να δουν μέσα από αυτή την υποδόρια παγίδα;
Λοιπόν, θα ξεχάσουμε όλα αυτά (αν μας το επιτρέψουν) και θα προχωρήσουμε με την εργασία μας; Είθε ο Θεός να σας δώσει όλους να κάνετε το ίδιο. Ο Αλεξέι θα πρέπει να “ξεχάσει τους Έλληνες” εντελώς αν θέλει να παραμείνει λογικός· όσο περισσότερο μπορείτε να κάνετε το ίδιο, τόσο το καλύτερο, ώστε να αποφύγετε χειρότερες πειρασμούς αργότερα. Είναι μάταιο να υπερασπιστείτε τον Αλεξέι—ή εμάς, όταν έρθει η ώρα—μπροστά στον π. Παντελεήμονα; Οι απόψεις του δεν βασίζονται σε γεγονότα, αλλά σε πολιτικές πραγματικότητες. Έχετε προειδοποιηθεί! Δεν υπάρχει ανάγκη να “πάρετε πλευρές”—αλλά να είστε νηφάλιοι.
Από την άλλη πλευρά, ένα σίγουρο σημάδι ότι ο π. Π., ό,τι και αν είναι τα εξωτερικά του επιχειρήματα, είναι πνευματικά λάθος σε αυτή την περίπτωση: έχει στεναχωρήσει τρομερά έναν ιεράρχη (η επιστολή του Βλαδίκα Αβερκίου προς εμάς είναι μια απόγνωση, και αν ο π. Π. πει στην αυτοδικαίωσή του ότι ο Βλαδίκα Α. “παρεξήγησε” αυτόν, τότε είναι λάθος του π. Π. που δεν επικοινώνησε μαζί του με έναν αξιοπρεπή και κατανοητό τρόπο), και έχει τρομερά αναστατώσει τουλάχιστον δύο άλλους· και παρ’ όλα αυτά δεν έχει πει ούτε μια λέξη ότι ο π. Π. είναι “λυπημένος” ή με οποιονδήποτε τρόπο είναι οτιδήποτε άλλο εκτός από “σωστό.” Υπάρχει πνευματική καταστροφή μπροστά για αυτόν τον άνθρωπο; έχει απομακρυνθεί από την Ορθόδοξη πορεία σε τόσους πολλούς τρόπους αισθήματος και ευαισθησίας που κάποτε νόμιζα ότι καταλάβαινε.
Από την άλλη πλευρά, το γεγονός ότι αρνούμαστε να συμμετάσχουμε στην εκστρατεία δυσπιστίας κατά του Βλαδίκα Λαυρέντιου ή οποιουδήποτε από αυτούς που κατηγορούνται για “δυτική επιρροή” (και αυτοί που χρησιμοποιούν αυτή την κατηγορία είναι προφανώς υπό την επιρροή του Σχέμμαν), δεν σημαίνει ότι συμφωνούμε εντελώς μαζί τους σε οποιοδήποτε δεδομένο ζήτημα. Υποψιαζόμαστε, για παράδειγμα, ότι η πιο νηφάλια θέση σχετικά με τους Παλαιούς Ημερολογιστές βρίσκεται κάπου μεταξύ της θέσης του Βλαδίκα Λαυρέντιου και εκείνης του Δρ. Καλομίρου. Αλλά συνεχίζουμε να έχουμε τις καλύτερες σχέσεις με τους δύο, γιατί όλοι συνειδητοποιούμε ότι είμαστε άνθρωποι και δεν έχουμε όλες τις απαντήσεις, σε αντίθεση με τον π. Π., ο οποίος (όπως όλοι οι “κομματικοί”) βλέπει παντού σχέδια εναντίον του.
Με τον π. Παντελεήμονα θα θέλαμε να παραμείνουμε σε καλές σχέσεις επίσης, αλλά αμφιβάλλω αν θα το επιτρέψει αυτό. Ο Δρ. Καλομίρος λέει ότι “κόβει” οποιονδήποτε διαφωνεί μαζί του, και έχουμε ήδη δει τι σημαίνει αυτό στην περίπτωση του Αλεξέι, ενός fellow struggler στην εκκλησία του και για την ίδια Ορθόδοξη ζηλωτική υπόθεση. Επίσης, ο π. Π., παίζοντας “πολιτική Σύνοδο,” έχει γίνει μέρος της βαρετής, καταπιεστικής “οργανωτικής νοοτροπίας,” καλυμμένος με μια κολλώδη στρώση “αγάπης” για όλους που δεν επιβεβαιώνεται από τις πράξεις του. Στο τέλος, αυτό θα καταβροχθίσει πολλές από τις ποιότητες του, στις οποίες δεν αμφιβάλλουμε, οι οποίες θα μπορούσαν να ήταν ένα μεγάλο πλεονέκτημα για την Εκκλησία μας αν δεν είχε έρθει να νομίζει ότι είναι τόσο σημαντικός.
Υπάρχουν, παρεμπιπτόντως, πολλοί υποκείμενοι παράγοντες στη συνολική θέση του π. Π. στην Εκκλησία που δεν νομίζω ότι καταλαβαίνει καθόλου; αυτοί καθιστούν οποιαδήποτε υπεράσπιση ή επίθεση εναντίον του ελάχιστης αξίας, αν βασίζεται μόνο σε ό,τι φαίνεται επιφανειακά να εμπλέκεται. Αν μου δοθεί η ευκαιρία και ο χρόνος, θα προσπαθήσω να τα ξεκαθαρίσω κάποια μέρα και να τα γράψω στον Δρ. Καλομίρο, ο οποίος φαίνεται να είναι ο πιο νηφάλιος Έλληνας που γνωρίζουμε. Δεν νομίζω ότι κανένας Έλληνας, για παράδειγμα, είναι ενήμερος για το πώς φαίνεται η όλη κατάσταση των Παλαιών Ημερολογιστών στους Ρώσους—οι απαιτήσεις τους να “πάρετε πλευρές” απλώς δεν έχουν νόημα για τους Ρώσους. Κανείς, τουλάχιστον, δεν έχει σκεφτεί ότι η Σύνοδος μας είναι υποχρεωμένη να ακολουθήσει ό,τι και αν διατάξει η Σύνοδος του Αυξεντίου, ιδιαίτερα όταν η απόφαση βασίζεται σε μια θέση που η Σύνοδος μας αρνείται να αποδεχθεί (κηρύσσοντας έλλειψη χάρης της Νέας-Καθολικής Εκκλησίας). Επομένως, θα ήταν παράλογο για τον Βλαδίκα Αβέρκιο να διακόψει την κοινωνία με τον Επίσκοπο Πέτρο—θα ήταν απλώς μια υποχώρηση σε μια πολιτική απαίτηση κάποιου θρασύ νέου κληρικού. Τώρα που η Σύνοδος μας το έχει κάνει αυτό, φυσικά, η κατάσταση είναι τουλάχιστον επιφανειακά πιο σαφής—αλλά τα προβλήματα παραμένουν στην πραγματικότητα.
Και πάλι, ο π. Π. δεν φαίνεται να καταλαβαίνει ότι η θέση του στη Σύνοδό μας είναι μια ειδική, κάτι που του παραχωρήθηκε ως μεγάλη χάρη. Ο Βλαδίκα Ιωάννης μας είπε στην αρχή ότι η λογική θέση για τους “Έλληνες” όταν ήρθαν ήταν κάτω από τον Επίσκοπο Πέτρο. Η απόφαση να τους φέρουν κάτω από τη ρωσική μας δικαιοδοσία, δημιουργώντας έτσι δύο ομάδες Ελλήνων Παλαιών Ημερολογιστών σε αυτή τη χώρα, ήταν μια ριψοκίνδυνη απόφαση και οφειλόταν στην αγάπη και την καλοσύνη και την αφέλεια των επισκόπων μας. Αλλά ο π. Π. φαίνεται να νομίζει ότι αυτή η ειδική χάρη είναι δικαίωμά του, και έτσι εμπλέκει την Εκκλησία μας άμεσα σε ελληνικές διαμάχες, τις οποίες νομίζει ότι είναι φυσιολογικές, αλλά οι επίσκοποί μας σίγουρα δεν το κάνουν. Φοβάμαι ότι το λογικό συμπέρασμα όλων αυτών, το οποίο πιθανώς τώρα θα επισημανθεί όλο και περισσότερο στους επισκόπους μας, είναι ότι ο π. Π. ανήκει σε κάποια ελληνική δικαιοδοσία όπου μπορεί να κάνει ό,τι νομίζει σωστό χωρίς να εμπλέκει τους Ρώσους σε αυτό. Αν δεν θέλει αυτό, ο π. Π. θα πρέπει να αρχίσει να είναι πιο ήσυχος και ταπεινός, όπως οι υπόλοιποι από εμάς.
Αρκετά με όλα αυτά. Ο Συμεών σας απάντησε; Δεν έχουμε ακούσει από αυτόν από τότε που τον προειδοποιήσαμε (και τον π. Αλέξανδρο) να μην προχωρήσουν πολύ γρήγορα. Δεν είναι έτοιμος ακόμα να γίνει διάκονος, όσο μπορούμε να δούμε, αλλά πιθανώς έχει ήδη χειροτονηθεί.
Δόξα τω Θεώ για όλα! Ο Αλεξέι θα πρέπει να μάθει περισσότερα για το να χαίρεται στις θλίψεις. Όλα αυτά θα είναι καλά για αυτόν, αν επιβιώσει—με τη χάρη του Θεού και τις προσευχές του Βλαδίκα Ιωάννη, θα το κάνει. Είθε ο Θεός να μας διαφυλάξει όλους. Να είστε προετοιμασμένοι για πραγματικά δύσκολες δοκιμασίες μπροστά όταν θα χρειαστεί να υπερασπιστείτε την Πίστη. Αλλά μην νομίζετε ότι μπορείτε να το κάνετε με το να “είστε σωστοί”—αυτό είναι το λάθος του π. Π.! Πρέπει να είστε στο πνεύμα και την παράδοση της Εκκλησίας, και τότε θα επιβιώσετε ακόμα και αν μπορεί να είστε “λάθος” για κάτι ή άλλο (ακόμα και “εκκλησιολογία”—έχουμε τόσους πολλούς “εκκλησιολογικούς ειδικούς” σήμερα!). Αυτό το μήνυμα δεν έχει ακόμα φτάσει στον π. Π., αν και μιλάει γι’ αυτό.
Σεραφείμ, μοναχός