Skip to content

Ευγένιος Ζαβάριν, η εξέλιξη ως πίστη, φυσικισμός

Επιστολή αριθ. 209
Παραλήπτης: π. Αλεξέι Γιουνγκ

14/27 Φεβρουαρίου 1976

Άγιος Κύριλλος Ισαπόστολος

Αγαπητέ Αλεξέι,

Μια σημείωση για να συνοδεύσει το (αποσταλθέν ξεχωριστά) American Scientist και τις φωτοτυπίες. Ο Ευγένιος Ζαβάριν έχει στείλει τα πρώτα του γενικά σχόλια για το “επιστημονικό” μέρος της μελέτης μας για την εξέλιξη, που θα ακολουθηθούν από μια λεπτομερή κριτική. Έχει δύο κύριες κριτικές:

(1) Θεωρεί ότι ο “συγγραφέας” (δεν του είπαμε ποιος το έγραψε) είναι πολύ αυστηρός σχετικά με τα συστήματα χρονολόγησης—θα σχολιάσει πιο αναλυτικά γι’ αυτό.

(2) Γενικά, ενώ το άρθρο είναι “καλά γραμμένο και δείχνει εξοικείωση με επιστημονικά γεγονότα πολύ ανώτερα από αυτά του μέσου ιερέα μας” κ.λπ., “ταυτόχρονα η εξοικείωσή του είναι κάτω από αυτή ενός αποφοίτου κολλεγίου στον τομέα που σχετίζεται με κάποια πτυχή της εξέλιξης,” που οδηγεί στη δεύτερη κύρια κριτική του—“υπερβολική εξάρτηση από δημοφιλή και σχολικά κείμενα. Οι απόφοιτοι λυκείου συχνά σερβίρονται με υπερβολικά επεξεργασμένες θεωρίες με τρύπες προσεκτικά καλυμμένες. Πρέπει να βασιστούμε περισσότερο στις απόψεις ανθρώπων που έχουν πειραματική εμπειρία με την εξέλιξη. (Ο Δομπζάνσκι, έτσι, τον εγκρίνει.) Ο συγγραφέας είναι προφανώς ανίκανος να κατανοήσει ότι η διδασκαλία της εξέλιξης στο λύκειο ήταν υπό κριτική (Δρ. Γουέννερ—συνημμένη φωτοτυπία), και ότι η εξέλιξη έχει καλή πιθανότητα να αποσυνδεθεί από την ταξινόμηση (φιλοσοφικά) (Σνιθ και Σόκαλ—συνημμένα). Ο Κόνστανς, σε ένα από τα άρθρα του (το άρθρο επίσης συνημμένο) σκέφτεται να υποβαθμίσει τα εξελικτικά σχήματα σε ποίηση και μεταφορές. Αυτό δεν λέει ότι οι αναφερόμενοι δεν πιστεύουν στην εξέλιξη, μόνο ότι οι πεποιθήσεις και η σκέψη τους πρέπει να αξιολογηθούν σωστά.”

Για μένα φαίνεται ότι η άποψη του Γκένια θα υποφέρει από ακριβώς την αντίθετη αδυναμία που βρίσκει στο έγγραφό μας—υπερβολική εξάρτηση από τεχνικές μελέτες που (κατά την κρίση μου από την σύντομη ματιά που έριξα στο υλικό που έστειλε, το οποίο περνάω σε εσένα) δεν κάνουν καμία διαφορά στο κύριο σημείο, την φιλοσοφική προσέγγιση που έχουν αυτοί οι επιστήμονες.

Εγώ ο ίδιος θα έλεγα (πριν δω την λεπτομερή κριτική του) ότι το βασικό μας πλαίσιο δημοφιλών και σχολικών κειμένων είναι το σωστό—διότι έτσι διδάσκεται και κατανοείται και όπου η εξελικτική φιλοσοφία έρχεται μέσα δυνατά και καθαρά. Αλλά θα ήταν καλό να ενισχύσουμε τη θέση μας με περισσότερες αναφορές σε “σύνθετες” επιστημονικές πηγές—για να δείξουμε ότι είμαστε ενήμεροι ότι οι επιστήμονες δεν πιστεύουν τα πάντα που δίνουν στους μαθητές του λυκείου, και ακόμη συνειδητοποιούν ότι πολλά από αυτά προέρχονται από “πίστη”—αλλά εξακολουθούν να έχουν την βασική εξελικτική πίστη ότι το σύμπαν “εξηγεί τον εαυτό του” και μπορεί να κατανοηθεί σε “φυσικούς” όρους. Δεν θυμάμαι αν έχουμε διευκρινίσει κάπου ότι η επιχειρηματολογία μας είναι μόνο δευτερευόντως κατά της συγκεκριμένης θεωρίας της εξέλιξης, και κυρίως κατά της μεγαλύτερης ιδέας του φυσικισμού—ότι το σύμπαν εξηγεί τον εαυτό του. Αυτό πιθανώς θα προκύψει στην ενότητα “φιλοσοφία” που ελπίζω να σου στείλω σύντομα.

Ούτως ή άλλως, ίσως αυτά τα άρθρα να σου δώσουν τροφή για σκέψη. Κράτησέ τα στο “φάκελο εξέλιξης” σου.

Προσευχήσου για τον Παύλο Μπάρτλετ. Γράφει ότι είναι έτοιμος να “παραιτηθεί” από την Ορθοδοξία και είναι “κουρασμένος” από το ότι δεν έχει βρει αυτό που αναζητά εδώ και 16 χρόνια! Δυστυχώς, μια τυπική ιστορία μεταστροφής (μία από τους βασικούς τύπους)—κενότητα μέσα του, και θέλει να πάρει κάτι από την Ορθοδοξία χωρίς να εργαστεί πάνω στον εαυτό του δηλαδή, να δώσει κάτι στον Θεό. Του γράφω να διαβάσει τις Εξομολογήσεις του Αγίου Αυγουστίνου—ένα καλό “βιβλίο μεταστροφής,” αν και φυσικά ο Άγιος Αυγουστίνος είχε πολύ μέσα του για να αρχίσει! Ενδιαφέρον είναι ότι στο Βιβλίο 7 περιγράφει πώς αυτός και 10 φίλοι του ήθελαν να ξεκινήσουν μια κομμούνα—αλλά μετά σκέφτηκαν πώς θα χωρούσαν οι σύζυγοι, και ολόκληρο το σχέδιο κατέρρευσε!

Ο νέος Νικόδημος είναι πολύ εμπνευσμένος. Παρακαλώ πρόσθεσε στη λίστα συνδρομής σου (και στείλε μερικά παλιά αντίτυπα αν μπορείς) στον: Πέτρο Χέριν, 1814 Ογκντεν Ντράιβ, Μπέρλινγκειμ, Καλιφόρνια 94010.

Ο Άγιος Γρηγόριος της Τουρς είναι εξαιρετικά εμπνευσμένος! Έχουμε βρει μια βιογραφία του 10ου αιώνα που έχει ληφθεί κυρίως από τα δικά του έργα—μία από τις πιο συγκινητικές βιογραφίες που έχω διαβάσει.

Σεραφείμ, μοναχός