ORF, BPV, NV Acad, grads, 5th century Gaul, St. Gregory of Tours
17/30 Μαρτίου 1976
Άγιος Πατρίκιος της Ιρλανδίας
Άγιος Αλέξιος ο Άνθρωπος του Θεού
Αγαπητέ Αλεξέι,
Συγχαρητήρια και πάλι για την ονομαστική σας εορτή. Είθε ο Χριστός ο Θεός να σας διατηρήσει πάντα στην χάρη Του.
Ενθαρρυνθήκαμε από το όνειρό σας για τη “βιβλιοθήκη” μας—τουλάχιστον υπάρχει κάπου. Στην πραγματικότητα, σκεφτόμαστε πολύ γι’ αυτό τελευταία, αλλά ένα πιο επείγον έργο είναι μια μικρή προσθήκη στο τυπογραφείο μας για να αποθηκεύσουμε το βιβλίο του Παϊσίου, κ.λπ. Τώρα που αρχίσαμε να εκτυπώνουμε σοβαρά, οι αρκετές εκατοντάδες σελίδες μολύβδου μετατρέπονται σε αρκετές τόνους χαρτιού, και αυτό γίνεται ένα μεγάλο πρόβλημα! Επίσης, η Θρησκεία του Μέλλοντος πρέπει τώρα να εκτυπωθεί, και μας σοκάρει να συνειδητοποιήσουμε ότι με την νέα εκτύπωση (την οποία ελπίζουμε να κάνουμε μέσω του εκτυπωτή σας στο Όρεγκον, που θα μας εξοικονομήσει τουλάχιστον 100 δολάρια, ανάλογα με το πόσα θα εκτυπώσουμε) θα υπάρχουν μεταξύ 4000 και 5000 αντίτυπα σε κυκλοφορία, αν συμπεριλάβουμε την αρχική εκτύπωση στο Ορθόδοξο Λόγο. Είναι προφανές ότι υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον για την αληθινή Ορθοδοξία. Αυτό που είναι απογοητευτικό είναι να ανακαλύψουμε πόσο λίγο “συνέχεια” υπάρχει—δηλαδή, η ιστορία των πολλών αποτυχιών των μεταστραφέντων μας. Δεν έχουμε ακούσει ξανά από τον Πολ Μπάρτλετ· πιθανότατα θα προσπαθήσει να βρει τις “απαντήσεις” του από τη Βοστώνη κ.λπ., διότι θέλει, πρώτα απ’ όλα, κάποια μορφή “ασφάλειας” που δεν τον αγγίζει ή αλλάζει ή τον δεσμεύει πολύ. Δεν φαίνεται να υπάρχει πολύ περισσότερη ελπίδα για τους άλλους αποφοίτους της “ακαδημίας” μας το περασμένο καλοκαίρι. Όλοι έχουν μείνει σε επαφή μαζί μας, αλλά είναι προφανές ότι ο Κρίστοφερ είναι καλά στο δρόμο του να γίνει ένας “Ορθόδοξος πλανόδιος,” και ο π. Συμεών είναι καλά στο δρόμο του να κάνει τον γύρο του “συνδρόμου απογοητευμένου μεταστραφέντα” που δεν μπορεί να βρει ειρήνη πουθενά. Προσευχόμαστε να επιβιώσουν, αλλά το δικό τους υπόβαθρο και η ατμόσφαιρα του κόσμου συνωμοτούν ισχυρά εναντίον τους. Ο Πολ Μπάσετ συνεχίζει στα όνειρά του, αλλά τουλάχιστον μένει σε ένα μέρος, την Τζόρντανβιλ, και μόλις τώρα λάβαμε από αυτόν, και μας συγκίνησε πολύ, έναν φορτιστή μπαταρίας για τις μπαταρίες του καταγραφέα μας!
Παρατηρήσατε ότι σας ανέφεραν στο Witness; Σημαίνει αυτό διπλωματική αναγνώριση μιας επαναστατικής κυβέρνησης;
Είθε ο Θεός να θέλει, το τελευταίο OW για το 1976 [εννοώντας το 1975] θα βγει την επόμενη εβδομάδα, και το πρώτο για το νέο έτος θα πρέπει να βγει όχι πολύ αργότερα, αλλά πιθανώς μόνο μετά το Πάσχα. Θα γεμίσουμε αρκετά τεύχη με την Ορθόδοξη Γαλλία, και φυσικά μπορεί να υπάρχουν αμφισβητίες, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι αυτοί οι άγιοι “δεν είναι στο Ημερολόγιο,” και επίσης ότι η σκιά του Ευλογημένου Αυγουστίνου πλανάται πάνω από πολλές από τις μεγάλες μορφές αυτού του χρόνου. Σχετικά με το πρώτο σημείο, ήμασταν πολύ ανακουφισμένοι από την αντίδραση του Βλαδίκα Νεκτάριου—ρώτησε μόνο μία ερώτηση: αναγνωρίστηκαν τότε ως άγιοι από την Ρωμαϊκή Εκκλησία; Αν ναι, τότε φυσικά είναι Ορθόδοξοι—με ίσως πολύ λίγες εξαιρέσεις που θα πρέπει να ερευνηθούν ξεχωριστά. Σχετικά με το δεύτερο σημείο, ήμασταν λίγο ανήσυχοι για την “αντίδραση της Βοστώνης,” καθαρά από την άποψη του “στατικού” που θα μπορούσε να προκαλέσει. Ήταν λοιπόν με τεράστια ανακούφιση που λάβαμε πριν από μερικές ημέρες την πιο πρόσφατη επανέκδοση του π. Νεκτάριου, του άρθρου του π. Γεωργίου Γκράμπε για την Ορθόδοξη εκπαίδευση των παιδιών, όπου ο “Άγιος Πρόσπερος της Ακουιτανίας” αναφέρεται ευνοϊκά! Ο μοναδικός “φανατικός” υποστηρικτής της διδασκαλίας της χάρης του Ευλογημένου Αυγουστίνου στην 5η αιώνα Γαλλία! Είναι η μοναδική μορφή αυτού του χρόνου που θα διστάζαμε να την ονομάσουμε Άγιο χωρίς περαιτέρω έρευνα (την οποία θα κάνουμε σύντομα)—αλλά ακόμα και τότε θα θέλαμε να πιστεύουμε ότι απλώς “υπερτονίζει” παρά να δίνει μια ψευδή διδασκαλία. Το σύντομο άρθρο του π. Μιχαήλ Αζκούλ για τον Ευλογημένο Αυγουστίνο στο νέο True Vine, παρεμπιπτόντως, είναι μάλλον φτωχό καθαρά από την άποψη των πηγών: δεν ξέρει πού να κοιτάξει για να βρει ποια είναι η Ορθόδοξη άποψη γι’ αυτόν.
Αλλά πέρα από την στατική, η ατμόσφαιρα της 5ης και 6ης αιώνα Γαλλίας είναι εξαιρετικά αναζωογονητική και εμπνευσμένη, και καθαρά Ορθόδοξη, ακόμη και μέχρι τις λεπτομέρειες της εικονογραφίας (ό,τι γνωρίζουμε γι’ αυτό, διότι οι εικόνες έχουν σχεδόν εντελώς εξαφανιστεί), τα άμφια, κ.λπ. Ο Άγιος Γρηγόριος της Τουρς είναι μια τόσο πλούσια πηγή που δεν είναι απαραίτητο να “ανακατασκευάσουμε” το Ορθόδοξο πνεύμα αυτού του χρόνου· είναι τόσο γνωστό σε εμάς όσο το πνεύμα της Ανατολής την ίδια εποχή, και τα βιβλία του είναι πραγματικά της ίδιας κλάσης με τους Διαλόγους του Αγίου Γρηγορίου του Μεγάλου, την Λαυσαϊκή Ιστορία, το Πνευματικό Λιβάδι, κ.λπ. Αν μόνο ο Θεός μας έδινε μερικά ακόμα χρόνια από την χρυσή ευκαιρία που έχουμε τώρα, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τη Γαλλία ως “ακρογωνιαίο λίθο” για να δώσουμε μια ισχυρή δόση Ορθόδοξης Αγγλίας και Ιρλανδίας επίσης! Ή ίσως θα μπορούσατε να το κάνετε αυτό! Αφήστε το ταξίδι σας αυτό το καλοκαίρι να είναι για μια αρχή μιας Ορθόδοξης συνείδησης του αγγλικού παρελθόντος όχι μόνο για εσάς, αλλά και για άλλους· με τις προσευχές του Βλαδίκα Ιωάννη, μπορεί αυτό το ταξίδι να είναι καρποφόρο. Εγώ ο ίδιος θα ήθελα να καθίσω εδώ και να μεταφράσω τα πλήρη έργα του Αγίου Γρηγορίου της Τουρς (τα οποία όλα υπάρχουν σε μια πολύ κυριολεκτική γαλλική έκδοση για να βοηθήσουν τα πολύ αδύναμα λατινικά μου), καθώς και αρκετά άλλα βασικά κείμενα αυτού του χρόνου που έχουμε στα ρωσικά. Μερικές φορές επιτρέπουμε στον εαυτό μας να ονειρευόμαστε, όχι μόνο για μια ολοκληρωμένη βιβλιοθήκη, αλλά και για δύο ή τρεις αδελφούς που θα είναι σε συμφωνία μαζί μας και θα μπορούσαν να διπλασιάσουν ή να τριπλασιάσουν τη μεταφραστική και εκτυπωτική μας εργασία· και τότε η νηφάλια πραγματικότητα μας λέει ότι πιθανώς επιτυγχάνουμε τη μέγιστη αποδοτικότητα ακριβώς μέσω της “δοκιμασίας” που κάνουμε. Έχω την αίσθηση ότι “προ-χωνεύουμε” την τροφή για αρκετούς αναζητητές, και αν μασάμε πολύ θα αρχίσουν να αρρωσταίνουν!
Δεν έχω επιστρέψει στην επιστολή του Καλομίρου, και πιθανότατα δεν θα προσπαθήσω να απαντήσω πριν το καλοκαίρι. Η επιστολή, αν και βρίσκω τον τόνο της δυσάρεστο, είναι χρήσιμη, διότι δείχνει την αντίδραση που θα είχε το “βιβλίο μας για την εξέλιξη” σε ορισμένες σφαίρες αν δεν είχε πρώτα δοκιμαστεί από αυτή την αλληλογραφία. Αυτό θα μας βοηθήσει να αποφύγουμε την “μονομέρεια.” Έχω την εντύπωση ότι ο Καλομίρος δείχνει αρκετή δόση ορθολογισμού· γράφει όχι ως από μέσα από μια παράδοση, αλλά ως κάποιος που προσπαθεί να εισέλθει στην παράδοση. Η αδιάκοπη ρωσική μας παράδοση, για όλες τις πραγματικές και υποτιθέμενες Δυτικές επιρροές της, έχει μια δύναμη και ανθεκτικότητα που οι “ανακαλύπτοντες την παράδοση” δεν έχουν. Είθε ο Θεός να μας βοηθήσει να εκφράσουμε αυτά τα πράγματα με τρόπο που μπορεί να γίνει αποδεκτός και αφομοιωμένος σήμερα.
Ο π. Μιχαήλ Πομαζάνσκι, παρεμπιπτόντως, στα πρόσφατα άρθρα του (στην ηλικία των 86!), δείχνει ότι είναι αρκετά ενήμερος για αυτό το πρόβλημα.
Είθε ο Θεός να θέλει, ο Βλαδίκα Νεκτάριος θα λειτουργήσει την Προηγιασμένη Λειτουργία την εβδομάδα μετά την επόμενη· αν ναι, θα σας καλέσουμε μόλις είναι σίγουρο.
Προσευχηθείτε για εμάς.
Με αγάπη στον Χριστό,
Σεραφείμ, μοναχός