Ανδρέας Μποντ, μετριοπαθής στάση για την αληθινή Ορθοδοξία, επαναβαπτίσεις
14/27 Ιουλίου 1976
Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης
Αγαπητέ Αλέξιε,
Χαιρετισμούς στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό.
Η Μπαρμπάρα έφτασε ασφαλής με την εικόνα και τα λείψανα και την επιστολή σου, για όλα αυτά πολλές ευχαριστίες. Ανυπομονούμε για τις αναφορές της προσκυνήματός σου, οι οποίες θα πρέπει να είναι μια μεγάλη έμπνευση για τους αγγλόφωνους Ορθόδοξους—είναι πράγματι εύκολο να θεωρεί κανείς δεδομένα ακόμη και τους μεγαλύτερους θησαυρούς που είναι τόσο κοντά μας. Το βλέπουμε αυτό στους Ρώσους και τους Έλληνες που κατέχουν τέτοιους Πατερικούς θησαυρούς που απλώς ονειρευόμαστε να δούμε στα αγγλικά, και τώρα στους Αγγλομεταστραμμένους—οι οποίοι ελπίζουμε τώρα να ξυπνήσουν σε μεγαλύτερη ζέση για τους δικούς τους Ορθόδοξους Αγίους.
Δεν έχουμε ακούσει τίποτα από την Αγγλία εδώ και αρκετές εβδομάδες. Ο π. Ιωάννης Μάρκς μας έγραψε μια καλή επιστολή ρωτώντας αν ο π. Παντελεήμων και ο φανατισμός ήταν πραγματικά ακριβής έκφραση της προοπτικής της Συνόδου (ένας από τους βαπτισθέντες του Γκίλντφορντ τον ενοχλεί με “αποκαλυπτικές προειδοποιήσεις” για την καταδίκη του αν πεθάνει εκτός της Συνόδου, κ.λπ.); και του απαντήσαμε, λέγοντας του όχι. (Τον συνάντησες;) Ο Ανδρέας μας έστειλε ένα αντίγραφο της επιστολής του Αρχιεπισκόπου Νικολάου προς αυτόν ζητώντας την μετάνοιά του. Το χέρι του π. Παντελεήμονα φαίνεται προφανές σε αυτό το περιστατικό, και ο Αρχιεπίσκοπος Νικόδημος φαίνεται να έχει τοποθετηθεί στην άτυχη “πολιτική” κατάσταση του να αποδεχθεί ως “υπερασπιστή” κάποιον με τον οποίο πραγματικά αμφιβάλλω ότι είναι σε πλήρη συμφωνία. Ωστόσο, σε αυτή την κατάσταση τίποτα άλλο δεν είναι δυνατό για το καλό εκτός αν ο Ανδρέας κάνει αυτό που θέλει ο Αρχιεπίσκοπος—να ζητήσει συγχώρεση από τους κληρικούς που έχει “προσβάλει.” Τον ενθαρρύναμε έντονα να το κάνει αυτό, με γραπτό τρόπο, τονίζοντας ότι αυτό δεν σημαίνει αλλαγή των απόψεών του σχετικά με την “επαναβάπτιση,” αλλά μόνο συγγνώμη για οποιαδήποτε ωμότητα, κ.λπ., που μπορεί να έχει δείξει (το οποίο, κρίνοντας από τις επιστολές του προς εμάς, πιθανώς έχει δείξει!) Δεν έχουμε ακούσει περαιτέρω από αυτόν ακόμα.
Όσον αφορά το ζήτημα του Μητροπολίτη Φιλάρετου: η μικρή ανταπόκριση μέχρι τώρα έχει κυρίως θετική. Η συνημμένη επιστολή γράφτηκε πριν ο Αρχιμανδρίτης Κυπριανός δει το θέμα, αλλά νομίζω ότι θα εγκρίνει τα σχόλιά μας—εκτός, ίσως, από το υπονοούμενο γεγονός ότι σε κάποιο βαθμό η Εκκλησία μας είναι ακόμα σε πραγματική κοινωνία με την Κωνσταντινούπολη. Ο π. Θεοδωρίτος του Αγίου Όρους (ο οποίος ποτέ δεν μας είπε ο ίδιος για τα “δικαιοδοτικά του προβλήματα”) έγραψε εγκρίνοντας το θέμα, προσθέτοντας μόνο ότι λυπάται που είμαστε “ακόμα σε κοινωνία με τον Δημήτριο.”
Οι π. Παντελεήμων και Νεκτάριος είναι προφανώς σιωπηλοί, αν και αναμφίβολα οι τηλεφωνικές γραμμές βουίζουν! Αλλά ακούσαμε από δύο Έλληνες-Αμερικανούς ιερείς, τους π. Αντώνιο Γκαβάλα και Παναγιώτη Καρρά—οι επιστολές τους ήταν πολύ ειλικρινείς και χωρίς κακή διάθεση, αλλά είναι προφανώς εξαιρετικά αφελείς σχετικά με “το τι πιστεύει η Σύνοδος,” και απλώς δεν έχουν ιδέα ότι μπορεί να υπάρχει κάτι τέτοιο όπως “πειρασμός από τη δεξιά πλευρά.” Προσπαθήσαμε να τους προετοιμάσουμε λίγο για το σοκ που τους περιμένει όταν ανακαλύψουν πόσο “φιλελεύθεροι” είναι οι επίσκοποί μας στις περισσότερες περιοχές. Γενικά φαίνεται να μην υπάρχει μεγάλη επίγνωση αυτού του προβλήματος που θέτουμε, αλλά η επιστολή του Αρχιμανδρίτη Κυπριανού (μπορείς να κρατήσεις το αντίγραφο) μας πείθει περισσότερο από ποτέ ότι είναι ένα πολύ βαθύ και σημαντικό ζήτημα.
Από όλα αυτά βλέπουμε την αναγκαιότητα για τη διαμόρφωση μιας υγιούς “μετριοπαθούς” στάσης που θα τονίζει την αληθινή Ορθοδοξία, θα αντιτίθεται σθεναρά στον οικομενισμό και τον μοντερνισμό, αλλά δεν θα υπερβαίνει τα όρια στο “να ορίζει” τέτοια πράγματα όπως η παρουσία ή απουσία χάρης, ή η πρακτική της “επαναβάπτισης” αυτών που είναι ήδη Ορθόδοξοι. (Αποδεχόμαστε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό μπορεί να είναι επιτρεπτό με την έγκριση του επισκόπου—αλλά πέρα από μερικές απομονωμένες περιπτώσεις αυτή η πρακτική εισάγει τον ίδιο τον φανατισμό και ένα πνεύμα διχόνοιας και δυσπιστίας στην Εκκλησία. Αυτό θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει, ειδικά με την παρουσία ανάμεσά μας ενός πολιτικά ισχυρού “φανατικού”; αλλά με τη βοήθεια του Θεού και τις προσευχές των προστάτων αγίων μας θα προσπαθήσουμε το καλύτερο δυνατό να κάνουμε το μικρό μας κομμάτι. Έχουμε λίγη ελπίδα ότι οι επίσκοποί μας (με δεδομένες τις παθιασμένες αντιδράσεις που θα προκαλούσε σε ορισμένα μέρη) θα μας δώσουν κάποια “απλή λύση” για να εργαστούμε—όπως, ειδικά με την προοπτική της “Ομολογίας της Θυατείρας,” να ανακοινώσουμε ότι δεν θα έχουμε καμία κοινωνία με την Κωνσταντινούπολη, αλλά επίσης δεν θα επαναβαπτίσουμε αυτούς που έρχονται σε εμάς από αυτούς. Για εμάς προσωπικά δεν υπάρχει πρόβλημα: με δεδομένη την συνεχώς αυξανόμενη αποστασία και έχοντας υπόψη ειδικά τα ισχυρά λόγια του Βλάδικου Αβέρκιου σχετικά με το θέμα, εμείς οι ίδιοι δεν έχουμε κοινωνία με τις μη-Συνοδικές δικαιοδοσίες, αλλά χωρίς καμία εχθρότητα ή επιδείξεις και χωρίς να κρίνουμε αυτούς τους επισκόπους που συνεχίζουν να επιτρέπουν τέτοια κοινωνία. Αυτό μας επιτρέπει την ελευθερία να ασχολούμαστε και να εμπνεόμαστε από μη πολεμικά θέματα, χωρίς τα οποία η εκκλησιαστική ζωή γίνεται αφόρητα καταπιεστική. Όσο περισσότερο όλοι μας μπορούμε να δώσουμε πνευματική τροφή και έμπνευση, τόσο καλύτερα για όλους.
Ανυπομονούμε να σε δούμε. Το θέμα του Βλάδικου Ιωάννη στα αγγλικά είναι ακόμα πολύ μακριά από το να ολοκληρωθεί—προσευχήσου για εμάς.
Με αγάπη στον Χριστό,
Σεραφείμ, μοναχός