Όχι προσβεβλημένοι, η διαφωνία είναι βαθιά, αποστασιοποιημένοι από λεπτομέρειες
22 Αυγούστου/4 Σεπτεμβρίου 1976
Μάρτυρας Αγαθονίκου
Αγαπητέ Πατέρα Νεκτάριε,
Ευλογείτε!
Ο Αλέξιος Νεαρός μας μετέφερε το μήνυμά σας. Θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω ότι δεν προσβληθήκαμε ή αναστατωθήκαμε από την επιστολή σας; δεν είδαμε εκεί τίποτα άλλο παρά μια ειλικρινή και ανήσυχη έκφραση της γνώμης σας. Αλλά ίσως νομίζατε ότι η επιστολή μου προς εσάς γράφτηκε με θυμό ή αναστάτωση; Σας διαβεβαιώ ότι δεν ήταν—ήταν απλώς μια προσπάθεια να απαντήσω με την ίδια ειλικρίνεια που είχατε γράψει σε εμάς. Πραγματικά πιστεύω ότι τέτοιες ειλικρινείς ανταλλαγές αξίζουν περισσότερο από οποιονδήποτε αριθμό απλώς ευγενικών και σωστών επιστολών.
Τι να κάνουμε;—υπάρχει μια “διαφωνία” μεταξύ μας! Πραγματικά, αυτή η “διαφωνία” είναι πιο βαθιά από εμάς τους δύο, και δεν θα φύγει με μια ευχάριστη ή ακόμα και ειλικρινή συζήτηση μεταξύ μας. Μπορεί να βιωθεί και να ξεπεραστεί με τον καιρό, αλλά θα απαιτήσει μια καλή δόση βασικής ταπεινότητας από όλες τις πλευρές, που στην πράξη σημαίνει μια προθυμία να παραδεχτούμε ότι κανένας από εμάς, ή οποιαδήποτε ομάδα από εμάς, δεν έχει “όλες τις απαντήσεις” ή είναι κάποιος είδους “αλάθητος ειδικός.” Τα μεγάλα ερωτήματα που αντιμετωπίζει η Ορθοδοξία σήμερα, από τον οικομενισμό και κάτω, είναι συχνά περίπλοκα και με λεπτές αποχρώσεις ή συνέπειες για τις οποίες οι σφυρίχτρες δεν δίνουν επαρκείς απαντήσεις. Υποψιάζομαι ότι το βασικό πρόβλημα μεταξύ μας σήμερα είναι λιγότερο ένα θέμα συγκεκριμένων διαφωνιών παρά είναι ένα θέμα διαφορετικών “ψυχολογιών” και προσεγγίσεων στα ερωτήματα της ημέρας.
Ας προσπαθήσουμε όλοι να είμαστε λίγο “αποστασιοποιημένοι” και να μην είμαστε τόσο παθιασμένα εμπλεκόμενοι στον καθορισμό των λεπτομερειών των μεγάλων διαφορών της ημέρας. Ποιος ακριβώς είναι αιρετικός; (Ο Δημήτριος—αυτή είναι μια ερώτηση. Ο Πατριάρχης Γερμανός της Σερβίας—μια άλλη ερώτηση. Ο π. Ιουστίνος Ποποβίτς—ακόμα μια ερώτηση.) Πότε ακριβώς η ευθύνη για την αίρεση ενός κύριου ιεράρχη επεκτείνεται σε ολόκληρο το εκκλησιαστικό σώμα; Πού είναι οι ακριβείς γραμμές μεταξύ του να μην έχουμε απλώς κοινωνία με έναν ιεράρχη ή δικαιοδοσία, θεωρώντας τους σχισματικούς, και αναγνωρίζοντας ότι δεν έχουν χάρη; Πρέπει να πάρουμε μια “καθορισμένη θέση” σε όλα αυτά τα ερωτήματα, ακόμα και αν οι Ορθόδοξοι ζηλωτές διαφωνούν μεταξύ τους; Αν το κάνουμε, θα σημαίνει σχίσματα και εκκλησιαστικές αναταραχές χωρίς τέλος.
Καλωσορίζουμε μια περαιτέρω ειλικρινή ανταλλαγή απόψεων και ανησυχιών, και ζητάμε τις προσευχές σας για εμάς.
Με αγάπη στον Χριστό τον Σωτήρα μας,
Σεραφείμ, μοναχός