Λεβ Πουχάλο να μιλήσει κατά των τελών, ασέβεια προς την Ορθοδοξία
1/14 Μαΐου 1979
Προφήτης Ιερεμίας
Αγαπητέ π. Ρομάν,
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ! Ο Χριστός είναι εν τω μέσω ημών!
Σας στέλνουμε τις εγκάρδιες συγχαρητήριες ευχές μας για την εορτή της Ανάστασης του Χριστού. Είθε ο Θεός να σας δώσει νέα δύναμη για πιστούς αγώνες σε αυτήν την αγία εποχή!
Στο τελευταίο σας εκκλησιαστικό δελτίο υπάρχει μια ανακοίνωση για μια ομιλία του π. Λεβ Πουχάλο σχετικά με την Ορθόδοξη Χριστιανική διδασκαλία για τη ζωή μετά θάνατον. Οι πρόσφατες δηλώσεις του π. Λεβ σχετικά με αυτό το θέμα μας έχουν αναστατώσει και αρκετούς άλλους ανθρώπους, και θα ήθελα να μοιραστώ τα συναισθήματά μας μαζί σας.
Σε πρόσφατα τεύχη του The Tlingit Herald, ο π. Λεβ έχει προβάλλει τη μάλλον σοκαριστική διδασκαλία ότι η ψυχή κοιμάται, ή τουλάχιστον είναι σχεδόν ασυνείδητη, χωρίς καμία γνώση ή μνήμη, μετά θάνατον, και αρκετές φορές έχει υποδείξει ότι η Ορθόδοξη διδασκαλία για τα “τέλη” που συναντά η ψυχή μετά θάνατον δεν πρέπει να κατανοείται όπως έχει διατυπωθεί από τους Αγίους Πατέρες και στις Βίους των Αγίων, αλλά μάλλον πρέπει να απορριφθεί εντελώς ή να επαναερμηνευθεί ως “αλlegory.” Το The Tlingit Herald, τόμ. 6, αρ. 2, έχει κάποιες μάλλον άσχημες παρατηρήσεις για εκείνους που αποδέχονται αυτές τις διηγήσεις όπως έχουν παραδοθεί, σαν να είναι αυτοί οι άνθρωποι “ανατρέποντας τις σαφείς διδασκαλίες της Εκκλησίας,” και μάλιστα συγκρίνει τέτοιους ανθρώπους με τον Μπίλι Γκράχαμ και τους Προτεστάντες. Είναι προφανές ότι με αυτά τα λόγια επιτίθεται (μεταξύ άλλων) στη δική μας σειρά άρθρων για “Την Ψυχή Μετά Θάνατον.” Σε ιδιωτικές επιστολές του π. Λεβ προς άλλους, τις οποίες έχουμε δει, επιτίθεται ανοιχτά σε αυτό που αποκαλεί “διδασκαλία του Πλατίνα για την ψυχή,” καθώς και στη “μη Ορθόδοξη” διδασκαλία του Τζόρνταβιλ για τη ζωή μετά θάνατον, και στη “φρικτή διδασκαλία του Αρχιεπισκόπου Ιωάννη Μαξίμοβιτς” σχετικά με αυτό το θέμα. Κάνοντας αυτές τις επιθέσεις, παρουσιάζει μια κακογραφία της Ορθόδοξης διδασκαλίας για τα “τέλη” και άλλες πτυχές της ζωής μετά θάνατον (καλώντας τις “ειδωλολατρικές”), και είναι τόσο αυτοπεποίθητος στην απόρριψη όλων των Πατερικών γραφών και των Βίων των Αγίων που διαφωνούν με τις δικές του απόψεις (καλώντας τις “ψευδείς,” “ύποπτες και αμφίβολες,” ή “απόκρυφες,” κ.λπ.) που φοβόμαστε πολύ ότι θα οδηγήσει τους ανθρώπους σε πλάνη σχετικά με τη πολύ σημαντική διδασκαλία της Εκκλησίας για τη ζωή μετά θάνατον. Όταν παρατηρήσαμε ότι τόσο το δελτίο του π. Νεκτάριου από το Σιάτλ όσο και το δικό σας δελτίο ανακοίνωσαν τις διαλέξεις του π. Λεβ σχετικά με αυτό το θέμα, απογοητευτήκαμε να διαπιστώσουμε ότι λαμβάνει υποστήριξη από τις ενορίες μας στη διάδοση της διδασκαλίας του.
Η διδασκαλία που διαδίδει δεν είναι μόνο μη Ορθόδοξη, αλλά είναι επίσης γεμάτη από πνεύμα ασέβειας προς όλους όσους τηρούν την “παλιά διδασκαλία” σχετικά με αυτό το θέμα (τους οποίους υποθέτω ότι θα τους κατηγορούσε ότι βρίσκονται υπό “δυτική επιρροή,” μη βλέποντας πόσο πολύ δυτική και ρασιοναλιστική είναι η δική του διδασκαλία), και αυτό που κάνει είναι να υπονομεύει τον σεβασμό προς τους Βίους των Αγίων και άλλες βασικές Ορθόδοξες πηγές, ταυτόχρονα θέτοντας τον εαυτό του ως τον “ερμηνευτή” αυτών των πηγών για όλους εμάς που δεν είμαστε τόσο σύγχρονοι και “εκλεπτυσμένοι” όσο αυτός. Αυτό, κατά τη γνώμη μου, είναι κάτι εξίσου κακό με αυτό που κάνει ο π. Σχμεμάν στην OCA; αλλά ποτέ δεν περιμέναμε να δούμε τέτοιον μοντερνισμό και ρασιοναλισμό στην Ρωσική Εκκλησία μας στο Εξωτερικό!
Αναρωτιέμαι τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό; Πρόσφατα ο π. Μιχαήλ Πομαζάνσκι έγραψε ένα καλό άρθρο για τα “τέλη” στην Ορθόδοξη Ρωσία (1979, αρ. 7) ως άμεση απάντηση στις επιθέσεις του π. Λεβ, και το δικό μας πρόσφατο άρθρο στο The Orthodox Word σχετικά με αυτό το θέμα καλύπτει περίπου το ίδιο υλικό με το άρθρο του π. Μιχαήλ. Νομίζαμε ότι μετά την ανάγνωση τέτοιων άρθρων ο π. Λεβ θα σταματούσε και τουλάχιστον θα αναγνώριζε ότι δεν είχε εξετάσει προσεκτικά όλες τις Ορθόδοξες πηγές σχετικά με αυτό το θέμα; αλλά δυστυχώς, συνεχίζει να μπερδεύει τους ανθρώπους και να επιμένει ότι ξέρει πώς να “ερμηνεύει” αυτές τις πηγές, και ότι οι υπόλοιποι από εμάς είναι αντιαρθόδοξοι, Προτεστάντες, κ.λπ.
Δεν έχουμε καμία επιθυμία να μπούμε σε δημόσια αντιπαράθεση με τον π. Λεβ σχετικά με αυτό το θέμα, το οποίο νομίζουμε ότι θα μπερδέψει και θα αναστατώσει τους ανθρώπους ακόμη περισσότερο; αλλά τι μπορεί να γίνει για να περιοριστεί η διάδοση της ασέβειας προς τις Ορθόδοξες πηγές, καθώς και η τοποθέτησή του ως αυθεντία σε ερωτήσεις που προφανώς δεν έχει μελετήσει καλά; Είναι αλήθεια ότι το ζήτημα της ζωής μετά θάνατον είναι ένα μάλλον περίπλοκο θέμα και περιλαμβάνει εικόνες που μερικές φορές δεν πρέπει να λαμβάνονται “κυριολεκτικά” (το δικό μας άρθρο για τα “τέλη” συζητά αυτό το σημείο—Orthodox Word #83, σ. 247-249); αλλά ο π. Λεβ δυστυχώς χρησιμοποιεί αυτό ως δικαιολογία για να “πετάξει το μωρό με το νερό του μπάνιου,” και αυτό μπορεί να έχει μόνο κακή επίδραση σε εκείνους που εμπιστεύονται τα λόγια του.
Αυτά είναι τα συναισθήματα και του π. Ερμάν και δικά μου σχετικά με αυτό το θέμα, και γράφω αυτό τουλάχιστον για να σας ενημερώσω γι’ αυτά. Δεν ξέρω αν πρακτικά θα μπορέσετε να κάνετε κάτι για αυτή την κατάσταση; ο π. Λεβ φαίνεται τόσο συναισθηματικός σχετικά με τις απόψεις του που αναρωτιέμαι αν θα μπορέσει να περιοριστεί ακόμη και από τους καλύτερους φίλους του. Θα ήμουν ευτυχής να ακούσω τα σχόλιά σας σχετικά με όλα αυτά.
Παρακαλώ προσευχηθείτε για τον π. Ερμάν. Είθε ο Θεός να τον έχει ήδη στο Άγιο Όρος, αλλά ανησυχούμε ότι δεν θα του επιτραπεί να εισέλθει. Παρακαλώ δώστε τους χαιρετισμούς μου στη Μάτσουσκα.
Με αγάπη εν Χριστώ,
Ανάξιος Ιερομόναχος Σεραφείμ
Υ.Γ. Παρακαλώ προσευχηθείτε επίσης για τις ιεραποστολικές μας εργασίες εδώ. Μόλις τον τελευταίο χρόνο καταφέραμε να ξεκινήσουμε ιεραποστολικές ενορίες στο Ρέντινγκ και την Έτνα, Καλιφόρνια, και στο Μέντφορντ και το Γούντμπερν, Όρεγκον (τρεις από αυτές αγγλικές ενορίες, και η τελευταία ρωσική). Μόλις το περασμένο Σαββατοκύριακο, ο π. Αλεξέι Γιουνγκ χειροτονήθηκε ιερέας για να φροντίσει την Έτνα και το Μέντφορντ. Όλοι μας αισθανόμαστε πολύ έντονα τις δυσκολίες της κήρυξης της αληθινής Ορθοδοξίας σε αυτές τις τρομερές εποχές, αλλά βλέπουμε επίσης πολύ καθαρά τη βοήθεια του Θεού στις ταπεινές μας εργασίες.