Monasticism/repentance, finish college, suffering
12/25 Μαΐου 1979
Άγιος Επιφάνιος Κύπρου
Άγιος Ερμογένης Μόσχας
Αγαπητέ Πατέρα Λαυρέντιε,
Είθε η ευλογία του Κυρίου να είναι μαζί σας!
Σας ευχαριστώ για τα νέα και τα αντίγραφα των επιστολών του π. Λεβ. Έχουμε ακούσει από τον π. Ερμάν από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τις Καρυές, αλλά δεν έχουμε νέα αν θα μπορέσει να μείνει περισσότερο από τέσσερις ημέρες. Ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης του έδωσε την άδεια χωρίς δυσκολία.
Και εμείς είμαστε κουρασμένοι από την “πολωμένη” κατάσταση στην Εκκλησία; νομίζω ότι ένα καλύτερο όνομα γι’ αυτό είναι “πολιτική” και “γραμμή κόμματος”—οι υπόλοιποι δεν θέλουμε να “πολωθούμε” και είμαστε ικανοποιημένοι να αφήσουμε τη γραμμή κόμματος να είναι. Μια φορά νόμιζα ότι το Κόμμα θα μαλάκωνε σταδιακά και θα ερχόταν σε επαφή με τους υπόλοιπους από εμάς; αλλά τώρα είμαι διατεθειμένος να πιστέψω ότι οι ανόητες εξτρεμιστικές απόψεις είναι απαραίτητες για το Κόμμα με τον ίδιο τρόπο που ο αθεϊσμός δεν μπορεί να διαχωριστεί από τον κομμουνισμό: μόλις τα αφαιρέσετε, ένα άτομο μπορεί να αρχίσει να σκέφτεται μόνο του και σε άλλα ζητήματα επίσης, και τότε η πειθαρχία του κόμματος καταστρέφεται. Είναι τόσο ανόητο (αλλά και τόσο τραγικό) που ακόμη και οι “θεολόγοι” και οι “ThDs” σκέφτονται τόσο πολύ με όρους προετοιμασμένων συνθημάτων και κλισέ και αρνούνται να κοιτάξουν τα πράγματα με ανοιχτό μυαλό. Το Σινδόνη του Τορίνο είναι πράγματι ένα πολύ ενδιαφέρον ζήτημα για οποιονδήποτε είναι πρόθυμος να εξετάσει τα στοιχεία; υπάρχουν κάποιες δυσκολίες και “τρύπες” στα στοιχεία, αλλά και πολλά πειστικά. Υπάρχει ένα νέο βιβλίο (από τον Ίαν Γουίλσον στην Αγγλία) που εξηγεί τους “χαμένους κρίκους” στην ιστορία της Σινδόνης υποθέτοντας ότι είναι στην πραγματικότητα το ίδιο με την Εικόνα που δεν έγινε με χέρια, και ότι δεν ήταν μέχρι τον 11ο ή 12ο αιώνα που έγινε γενικά γνωστό ότι η διπλωμένη εικόνα ήταν στην πραγματικότητα ολόκληρο το σώμα και όχι μόνο το πρόσωπο. Αυτή η θεωρία φαίνεται μάλλον πειστική για μένα, αλλά δυστυχώς δεν έχει πολύ στέρεα στοιχεία για να την υποστηρίξει, μόνο περιστασιακά στοιχεία. Πιθανώς δεν θα υπάρξει ποτέ “βεβαιότητα” σε αυτό το ζήτημα—αλλά το γεγονός ότι κάποιος όπως ο π. Κωνσταντίνος της Τζόρντζβιλ θα αποδεχθεί τη Σινδόνη τόσο ολόψυχα είναι ήδη αρκετό για να σιωπήσει οποιεσδήποτε αλαζονικές αρνήσεις της αυθεντικότητάς της—τουλάχιστον για εκείνους που είναι ευαίσθητοι και σεβαστοί προς τις απόψεις έξω από τον δικό τους κύκλο (μια σπάνια ποιότητα σήμερα, που είναι από μόνη της σύμπτωμα της κατωτερότητας της εκκλησιαστικής μας ζωής).
Δυστυχώς, οι πολλοί “μαθητές” και οι υποψήφιοι “θεολόγοι” που περιβάλλουν την Κεντρική Διοίκηση του Κόμματος με αφοσίωση καθιστούν ακόμη πιο δύσκολο για τους ανθρώπους του κόμματος να σπάσουν το καλούπι. Ίσως η καλύτερη ελπίδα είναι όταν τα μεμονωμένα μέλη του κόμματος τοποθετούνται στον “πραγματικό κόσμο” των μη μελών του κόμματος και αναγκάζονται να γίνουν πιο ρεαλιστές και λιγότερο δογματικοί. Από ό,τι ακούμε, αυτό έχει συμβεί στον π. Αλέξιο στην Αγγλία, αν και παραμένει να δούμε πόσο ελεύθερος θα γίνει στην πραγματικότητα, ειδικά καθώς η υπόλοιπη Εκκλησία φαίνεται τόσο παθητική σχετικά με τις ενέργειες του Κόμματος.
Σχετικά με τη ζωή μετά τον θάνατο: Ναι, νομίζω ότι οι εμπειρίες των “αιρετικών και ηλιθίων” θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη, διότι οι εμπειρίες είναι προφανώς πραγματικές, και ενώ από τη μία πλευρά επιβεβαιώνουν όσα λένε οι Ορθόδοξες πηγές για τις πρώτες στιγμές του θανάτου (και έτσι δίνουν την ευκαιρία σε ορισμένους ανθρώπους να μάθουν και να αποδεχτούν τη συνολική Ορθόδοξη διδασκαλία), από την άλλη πλευρά δείχνουν λογικά σε μια μη Ορθόδοξη συμπέρασμα σχετικά με τη ζωή μετά τον θάνατο. Ο σκοπός των άρθρων μας είναι να τα τοποθετήσουμε στο σύνολο του πλαισίου της Ορθόδοξης διδασκαλίας, και παρεμπιπτόντως να εκθέσουμε αυτή τη διδασκαλία λεπτομερώς. Το μοντέλο μας είναι ο τόμος III του Επισκόπου Ιγνάτιου Μπριαντσανίνωφ, όπου μιλάει λεπτομερώς για τη ρωμαιοκαθολική διδασκαλία προκειμένου να εκθέσει την Ορθόδοξη διδασκαλία. Πολλοί από τους Ορθόδοξους ανθρώπους μας, νομίζω, έχουν πολύ ασαφείς έννοιες σχετικά με αυτή τη διδασκαλία—όπως δείχνει η υποστήριξη που δίνουν ορισμένες ενορίες στην ομιλία του π. Λεβ σχετικά με το θέμα, η οποία, judging από όσα έχω δει, είναι μακριά από την Ορθόδοξη διδασκαλία και πέφτει σε πολλές από τις παγίδες της ρωμαιοκαθολικής διδασκαλίας που προειδοποιεί ο Επίσκοπος Ιγνάτιος. Ακόμη και μετά από όλες τις Πατερικές παραπομπές στο άρθρο μας σχετικά με τους τόπους, και το άρθρο του π. Μιχαήλ Πομαζάνσκι για το ίδιο θέμα, ο π. Λεβ συνεχίζει να επαναλαμβάνει τις Σχεμμανιστικές του απόψεις σχετικά με τους τόπους, και άνθρωποι όπως ο π. Νεκτάριος τον υποστηρίζουν. Αυτό, παρεμπιπτόντως, είναι αυτό που νομίζω ότι είναι το πιο αδύνατο σημείο του π. Νεκταρίου—όχι τόσο ότι συμμετέχει σε “μπάντες” όσο ότι είναι 100% άνθρωπος του κόμματος και αρνείται ακόμη και να κοιτάξει στοιχεία που αντιφάσκουν με τη γραμμή του κόμματος. (Αν και από ό,τι ακούω τελευταία, ο π. Παντελεήμων δεν είναι πια τόσο κατά των τόπων; αλλά προφανώς το κόμμα δεν έχει ακούσει αυτό.) Λυπάμαι αν εμείς οι ίδιοι έχουμε δώσει την εντύπωση ότι πηδήξαμε από μια “μπάντα”; αλλά είναι πραγματικά τόσο αμαρτία, αν αυτό που λέει είναι ακριβές και σχετικό;
Ο π. Αλέξιος Νεαρός ξεκινά καλά στην ιεραποστολή του στο Μέτφορντ—παρακαλώ προσευχηθείτε γι’ αυτόν, καθώς θα είναι δύσκολο. Ο Θεός στέλνει τη χάρη Του, αλλά οι πιθανότητες κατά οποιασδήποτε πνευματικής ζωής σήμερα είναι τόσο ισχυρές. Ευτυχώς, υπάρχουν ήσυχοι εργάτες όπως αυτός εδώ και εκεί, και η Εκκλησία δεν έχει ακόμη καταναλωθεί εντελώς από την πολιτική.
Είθε ο Θεός να σας δώσει δύναμη να φέρετε τον σταυρό σας με θάρρος. Για μια μικρή δοκιμασία, ο Θεός δίνει μεγάλη ανταμοιβή. Παρακαλώ προσευχηθείτε για εμάς.
Με αγάπη στον Χριστό,
Ανάξιος Ιερομόναχος Σεραφείμ