Σκάνδαλο Πουχάλο, Ντούκο, διάσκεψη π. Ν, καρδιά στην Ορθοδοξία
23 Μαΐου / 5 Ιουνίου 1980
Άγιος Λεόντιος του Ροστόβ
Αγαπητέ πατέρα Δημήτριε,
Ο Χριστός είναι εν μέσω ημών!
Σας ευχαριστώ πολύ για την επιστολή σας με την ανησυχία της για την εκκλησιαστική αρμονία σε σχέση με την παρουσία του πατέρα Ερμάνου (ή μη) στη διάσκεψη του Σιάτλ τον επόμενο μήνα. Πολλοί ιερείς μας έχουν επικοινωνήσει σχετικά με αυτό—μερικοί λέγοντας τα ίδια που είπατε εσείς, αλλά άλλοι, αντίθετα, μας λένε να μείνουμε μακριά από το Σιάτλ γιατί ο “τόνος” εκεί είναι λάθος.
Εμείς οι ίδιοι, αν και έχουμε συνειδητοποιήσει την ένταση μεταξύ ορισμένων από τους Έλληνες κληρικούς μας και τους υπόλοιπους της Εκκλησίας, αποφασίσαμε, από τη στιγμή που ο πατέρας Ερμάνου προσκλήθηκε να μιλήσει, να αποδεχτούμε την πρόσκληση και να προχωρήσουμε, για χάρη των απλών πιστών που γνωρίζουν λίγα ή τίποτα για την ένταση στην Εκκλησία και θα σκανδαλιστούν. Αυτή η απόφαση παρέμεινε σταθερή ακόμη και μετά την αρχή των προσβλητικών άρθρων του Διακόνου Λεβ (για τα οποία παραπονεθήκαμε στον π. Νεκτάριο, ως τον εκδότη τους). Καθώς οι επιθέσεις του Διακόνου Λεβ συνεχίζονταν, και ο π. Νεκτάριος έδειξε τη συμφωνία του με αυτές, αρχίσαμε να αμφιβάλλουμε για αυτή την απόφαση. Δεν είναι ότι νιώθουμε προσωπικά προσβεβλημένοι—οι επιθέσεις του Διακόνου Λεβ είναι περισσότερο κατά των αρχών (Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης, Επίσκοπος Ιγνάτιος, Θεοφάνης ο Έγκλειστος, κ.λπ.) από τους οποίους έχουμε πάρει τη διδασκαλία που έχουμε εκτυπώσει. Αλλά η φύση και ο τόνος των επιθέσεων του Διακόνου Λεβ θα μας τοποθετούσαν σε δύσκολη θέση στο Σιάτλ: αν πάμε και συμμετάσχουμε χωρίς να πούμε τίποτα, δίνουμε σιωπηλή έγκριση στα λάθη και τις προσβολές του; αν διαμαρτυρηθούμε δημόσια, δημιουργεί αναστάτωση μεταξύ των ανθρώπων που θα μπερδέψει πολλούς (διότι, άλλωστε, το ζήτημα είναι μάλλον λεπτό, και ο Διακόνος Λεβ έχει σφάλλει περισσότερο στον τόνο των γραπτών του και στην επίθεση στο Ορθόδοξο πνεύμα της ευσέβειας παρά στη διδασκαλία—αν και και εκεί είναι λάθος), μετατρέποντας ένα κανονικό μέρος της Ορθόδοξης διδασκαλίας και ευσέβειας σε κάτι που είναι αμφιλεγόμενο και κάπως αμφίβολο. Ως έσχατη λύση, για να διατηρήσουμε κάποιο βαθμό αρμονίας για χάρη του λαού, σκεφτήκαμε να ζητήσουμε από τον π. Νεκτάριο να μας επιτρέψει να έχουμε ένα τραπέζι για να διανείμουμε τη βιβλιογραφία μας, συμπεριλαμβανομένης μιας “απάντησης” στον Διακόνο Λεβ, ώστε αυτοί που επιθυμούν να δουν ότι δεν συμφωνούμε με τη διδασκαλία του; και τότε δεν θα χρειάζεται να ειπωθεί τίποτα και δεν θα υπάρχει “μάχη” στη διάσκεψη.
Η τελευταία Ορθόδοξη Χριστιανική Μάρτυρας, ωστόσο (την οποία ο π. Νεκτάριος δεν μας έστειλε, αλλά την λάβαμε από έναν τρομαγμένο συνδρομητή του), περιέχει μια νέα επίθεση εναντίον μας που δείχνει ότι η ένταση στην Εκκλησία δεν προκαλείται καθόλου από τον Διακόνο Λεβ; αυτό ήταν μόνο μία πτυχή της. Τώρα η επίθεση είναι κατά του π. Δημήτριου Ντούκο, και εμείς (και ο πατέρας Αλέξιος Νεαρός) που τον έχουμε υπερασπιστεί κατηγορούμαστε δημόσια ότι “λέμε καθαρά ψέματα” και ότι είμαστε “ανέντιμοι και ανεύθυνοι.” Και πάλι, δεν μας απασχολεί κυρίως η επίθεση εναντίον μας προσωπικά. Αλλά αυτή είναι μια επίθεση κατά ενός από τους καλύτερους εκπροσώπους της ζωντανής Ορθοδοξίας, της Ορθοδοξίας της καρδιάς! Ο συγγραφέας αυτού του άρθρου είναι πολύ άδικος (παραλείποντας τις άλλες δηλώσεις του π. Δημητρίου για την Κατακόμβη και για την Οικουμενική Κίνηση, αφού του είχε ειπωθεί κάτι για το τι σημαίνει πραγματικά η “οικουμενικότητα” στον ελεύθερο κόσμο), ασυγχώρητος (εξάγοντας το μέγιστο “λάθος” από τα λόγια του π. Δημητρίου, χωρίς να κατανοεί το νόημα των λόγων του), και γεμάτος με μια ιερατική λογική που είναι πολύ ανόρθοδοξη.
Προφανώς (όπως μας έχει προτείνει κάποιος), ο π. Νεκτάριος πραγματικά δεν μας θέλει στη διάσκεψή του, και αυτός είναι ο τρόπος του να λέει “Μείνετε μακριά!” Λοιπόν, σίγουρα δεν θέλουμε να ταυτιστούμε με αυτό το είδος “Ορθοδοξίας” που είναι παράξενη, και φαίνεται πράγματι ότι ο πατέρας Ερμάνου θα πρέπει να μείνει μακριά. Θα μιλήσει στους επισκόπους μας αυτό το Σαββατοκύριακο και θα πάρει την τελική του απόφαση τότε. (Και οι δύο Αρχιεπίσκοποι Αντώνιος και Επίσκοπος Νεκτάριος μας έχουν ήδη πει ότι δεν θέλουν να πλησιάσουν τη διάσκεψη.)
Μόλις ακούσαμε ότι ο Διακόνος Λεβ, κατόπιν αιτήματος της Συνόδου των Επισκόπων, έχει απαγορευτεί να δημοσιεύει ή να δίνει διαλέξεις; αλλά φοβάμαι ότι το πρόβλημα δεν θα σταματήσει εκεί. Ήδη αρκετοί από τους “υπερ-ζηλωτές” και “υπερ-σωστούς” μετανοητές στην Εκκλησία μας έχουν αποφασίσει ότι η Εκκλησία μας έχει “προδώσει την Ορθοδοξία” μη κόβοντας όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες και δηλώνοντάς τις χωρίς χάρη, και έχουν ενταχθεί στους Ματθαιϊκούς Παλαιοημερολογίτες, οι οποίοι είναι η μόνη “συνεπής” ομάδα που δηλώνει ότι είναι η μόνη εναπομείνασα Ορθόδοξη Εκκλησία (εκτός από την Κατακόμβη της Ρωσίας—η οποία, ωστόσο, είναι επίσης πιθανώς πολύ “φιλελεύθερη” για τους Ματθαιϊκούς, αν μόνο γνώριζαν τις πραγματικές της απόψεις, οι οποίες είναι προφανώς σχεδόν οι ίδιες με αυτές των επισκόπων μας). Πρέπει να υπάρχει περισσότερη καρδιά στην Ορθοδοξία μας και λιγότερη “κανονική λογική,” που οδηγεί σε διχόνοια και σχίσμα. Είθε ο Θεός να μας διαφυλάξει από αυτή την ιερατική μίμηση της Ορθοδοξίας!
Λάβαμε τον Τόμο II των έργων του Βλαδίκα Αβέρκι και χαιρόμαστε να βλέπουμε τα λόγια του να κυκλοφορούν ευρύτερα. Παρακαλώ να μας θυμάστε στις προσευχές σας.
Με αγάπη εν Χριστώ,
Ανάξιος Ιερομόναχος Σεραφείμ