Δικαιοδοσίες, χάρη, δεν μπορεί να αλλάξει η OCA, ομιλία UCSC
24 Ιανουαρίου / 6 Φεβρουαρίου 1981
Ιερομάρτυρας Κλήμης της Αντιόχειας
Αγαπητέ Τζέιμς,
Είθε η ευλογία του Κυρίου να είναι μαζί σας!
Ήταν καλό να ακούσω από εσάς και για τις σκέψεις σας; αν και η κατάσταση σας μπορεί να φαίνεται συγκεχυμένη αυτή τη στιγμή, η σκέψη και η αξιολόγηση που είστε υποχρεωμένος να κάνετε είναι όλα για το καλό και θα είναι ωφέλιμα μακροπρόθεσμα.
Νομίζω ότι το πρόβλημα της δικαιοδοσίας δεν είναι πραγματικά τόσο μεγάλο όσο μπορεί να φαίνεται αυτή τη στιγμή. Ενώ υπάρχουν κάποιοι στην Ρωσική Εκκλησία μας στο εξωτερικό (ιδιαίτερα οι Έλληνες από τους οποίους προήλθατε από την Ελληνική Αρχιεπισκοπή και “αντέδρασαν υπερβολικά” σε όλη την κατάσταση) που θέλουν να κάνουν τη Σύνοδο το αποκλειστικό και μόνο Ορθόδοξο σώμα που έχει απομείνει στον κόσμο, η επικρατούσα γνώμη στην Εκκλησία μας δεν είναι καθόλου τόσο αποκλειστική. Νομίζω ότι η συνειδητοποίηση αυξάνεται μεταξύ μας ότι πρέπει να μιλήσουμε για και προς όλους τους Ορθόδοξους που θέλουν να διατηρήσουν την Ορθοδοξία τους, και ότι θα πρέπει να είμαστε αργοί στο να σχεδιάσουμε απόλυτες γραμμές μεταξύ των δικαιοδοσιών. Υπάρχει ακόμα ένα μέτρο μερικής κοινωνίας μεταξύ μας και των άλλων δικαιοδοσιών: για το μεγαλύτερο μέρος δεν υπάρχει κληρική συλλειτουργία (αν και αυτό υπάρχει σε κάποιο βαθμό σε μερικά μέρη), αλλά υπάρχει μια καλή ποσότητα κοινωνίας σε επίπεδο λαϊκών, συνήθως αφεθείσα στη διακριτική ευχέρεια του τοπικού ιερέα. Αυτή η όλη στάση προϋποθέτει ότι υπάρχει πράγματι χάρη στα Μυστήρια των “κανονικών” δικαιοδοσιών, και ότι οι αιρέσεις μερικών ιεραρχών δεν έχουν ακόμη μολύνει πλήρως τις Εκκλησίες τους. Η άρνησή μας να έχουμε πλήρη κοινωνία με τις άλλες δικαιοδοσίες προέρχεται από την ανάγκη να κάνουμε μια βασική διάκριση μεταξύ της καταστροφικής, ακόμη και αυτοκτονικής πορείας που ακολουθούν και της δικής μας προσπάθειας να σταθούμε στην αλήθεια και να διατηρήσουμε την παράδοση.
Όσον αφορά το Πατριαρχείο Μόσχας, νομίζω ότι το άρθρο μας για τον πατέρα Δημήτριο Ντούκο σε μια πρόσφατη Ορθόδοξη Λέξη (που σας εστάλη μαζί με την Ορθοδοξία και τη Θρησκεία του Μέλλοντος) το εξηγεί αυτό μάλλον καθαρά.
Ως παράδειγμα της δικής μας στάσης απέναντι σε άλλες δικαιοδοσίες: η ιδέα σας να έχουμε ένα “καταφύγιο” για φοιτητές στο Πανεπιστήμιο δεν παρουσιάζει πραγματικό πρόβλημα για εμάς. Θα μπορούσαμε να έχουμε Εσπερινό και Λειτουργία και μια σειρά ομιλιών υπό μόνο μία προϋπόθεση: ότι δεν θα χρειαστεί να συλλειτουργήσουμε με κληρικούς άλλης δικαιοδοσίας. Θα μπορούσαμε να δώσουμε εξομολόγηση και κοινωνία σε οποιονδήποτε Ορθόδοξο, αν και εδώ στο μοναστήρι θα ήμασταν πιο περιοριστικοί και θα αντιμετωπίζαμε κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Οι ομιλίες μας σε ένα τέτοιο “καταφύγιο” (στην πραγματικότητα θα έπρεπε να έχουμε ένα καλύτερο όνομα γι’ αυτό!) δεν θα αφορούσαν τις δικαιοδοσίες (αν και θα μπορούσαμε να απαντήσουμε σε οποιαδήποτε ερώτηση μπορεί να έχουν οι άνθρωποι γι’ αυτές). Στην πραγματικότητα, θα θέλαμε πολύ να έχουμε ένα τέτοιο Σαββατοκύριακο εκεί, και είμαι σίγουρος ότι ο Αρχιεπίσκοπός μας θα το ευλογήσει. Αν είναι πραγματικά δυνατό, παρακαλώ δώστε μας κάποια ιδέα για τις διαθέσιμες εγκαταστάσεις, την ποσότητα χρόνου που οι άνθρωποι μπορεί να είναι πρόθυμοι να αφιερώσουν (όλο το Σάββατο και την Κυριακή, ή λιγότερο;), το επίπεδο των συμμετεχόντων (κυρίως μη Ορθόδοξοι;), κ.λπ. Θα ήταν πιο βολικό αν το Σαββατοκύριακο δεν είναι η πρώτη ή η δεύτερη του μήνα, όταν έχουμε αποστολικές υπηρεσίες στις ενορίες μας εδώ. Είμαι σίγουρος ότι ο π. Αλέξιος Νεαρός της Ορθόδοξης Αμερικής θα ήθελε επίσης να συμμετάσχει.
Όσον αφορά την OCA και την Ρωσική Εκκλησία μας στο εξωτερικό: νομίζω ότι είναι ειλικρινά αδύνατο να ελπίζετε να αλλάξετε την OCA; μόνο άτομα και μικρές ομάδες εκεί μπορούν πραγματικά να ελπίζουν να ξεφύγουν από το κύριο ρεύμα του μοντερνισμού, του οικουμενισμού, κ.λπ. Αλλά δεν μπορώ να σας πω: “Ελάτε στη Σύνοδο και όλα τα προβλήματά σας θα λυθούν.” Πρέπει να είστε ενήμερος ότι έχουμε τα δικά μας προβλήματα και πολιτική επίσης, πριν πάρετε αυτή την απόφαση. Στην πραγματικότητα, το κύριο πρόβλημα μας δεν είναι ο “φανατισμός” (σχετικά με τις άλλες δικαιοδοσίες ως αιρετικές ή χωρίς χάρη, κ.λπ.)—αυτή είναι μια μειοψηφική άποψη που οι περισσότεροι από εμάς δεν αποδέχονται, και μόνο εμποδίζει την κήρυξη του Ορθόδοξου Ευαγγελίου στην Αμερική. Το κύριο πρόβλημα που νομίζω ότι θα βρείτε είναι η μη ιεραποστολική στάση πολλών από τις ενορίες μας, οι οποίες είναι ικανοποιημένες απλώς να κρατούν τους Ρώσους τους και δεν επεκτείνονται σε άλλους. Αλλά αυτό αλλάζει; οι νεότεροι ιερείς είναι σχεδόν όλοι τουλάχιστον κάπως ιεραποστολικοί, και εγώ ο ίδιος ως μετανοητής δεν είχα ποτέ πραγματικά πρόβλημα με αυτό. Οποιοσδήποτε μετανοητής είναι πρόθυμος να αγωνιστεί γι’ αυτό μπορεί να βρει μια διέξοδο για τον ιεραποστολικό του ζήλο. Αν επιθυμείτε να γίνετε ιερέας στον κόσμο, δεν θα βρείτε μια ενορία αγγλικής γλώσσας έτοιμη να σας υποστηρίξει, αλλά ο ίδιος ο αγώνας που εμπλέκεται στην εγκαθίδρυσή σας θα μπορούσε να είναι πολύ καρποφόρος για την βαθύτερη Ορθοδοξία που είναι τόσο αναγκαία σήμερα.
Από ό,τι ακούω, το Σεμινάριο του Αγίου Βλαδιμήρου δεν είναι πολύ ευνοϊκό για τη διατήρηση ή την ανάπτυξη οποιασδήποτε παραδοσιακής Ορθοδοξίας. Το σεμινάριό μας στο Τζόρντβιλ απαιτεί κάποια Ρωσικά (αν και λιγότερα με κάθε περασμένο έτος—πολλοί από τους αποφοίτους τώρα δεν έχουν άπταιστη γνώση της γλώσσας και γράφουν εργασίες και εξετάσεις στα Αγγλικά). Αν ήδη γνωρίζατε κάποια Ρωσικά, θα μπορούσατε να ολοκληρώσετε το μάθημα εκεί σε τρία χρόνια (παρέχει BTh). Είναι πιθανό ότι θα μπορούσε να οργανωθεί ένα ημι-εξ αποστάσεως μάθημα για θεολογικά μαθήματα στα Αγγλικά, αλλά γι’ αυτό θα ήθελαν να σας γνωρίσουν προσωπικά.
Προσευχηθείτε στον Θεό (και στον Αρχιεπίσκοπό μας Ιωάννη) και Αυτός θα σας δείξει τον δρόμο. Θα χαρούμε να μιλήσουμε μαζί σας περισσότερο για αυτά τα ζητήματα. Παρακαλώ ενημερώστε μας για τις δυνατότητες ενός Σαββατοκύριακου στο Πανεπιστήμιο. (Η δεύτερη ή τρίτη Κυριακή της Σαρακοστής θα ήταν μια καλή στιγμή.)
Με αγάπη εν Χριστώ,
Ανάξιος Ιερομόναχος Σεραφείμ