Πνευματική αναζήτηση στον καθρέφτη, π. Π, μοναχισμός
1/14 Απριλίου 1981
Αγία Μαρία της Αιγύπτου
Αγαπητέ Βάνια,1
Είθε η ευλογία του Κυρίου να είναι μαζί σου!
Για να είμαι ειλικρινής, ήταν μεγάλη ανακούφιση για εμάς να λάβουμε τις δύο επιστολές σου και να ακούσουμε ότι έχεις φύγει από το μοναστήρι στη Βοστώνη, παρά την δύσκολη πνευματική εμπειρία που μπορεί να είναι για σένα. Μερικές μέρες πριν λάβω την πρώτη σου επιστολή, εξέφραζα τη λύπη μου που σε βοήθησα να μπεις σε αυτή την κατάσταση, και αν μπορούσα να σου στείλω ένα μήνυμα, θα ήταν: φύγε από αυτό το μοναστήρι.
Το λέω αυτό όχι λόγω των “πολιτικών” διαφορών μας με τον π. Παντελεήμονα και τους ‘μοναχούς του—αυτό είναι δευτερεύον θέμα (αλλά είναι, φυσικά, αρκετά σοβαρό, καθώς πιθανόν να τους προκαλέσει να φύγουν από την Εκκλησία μας). Αλλά η επιστολή του Μίσα προς τον π. Ερμάν ήταν τόσο πνευματικά λανθασμένη (για την προεδρία, την κριτική, το “να ξέρεις καλύτερα,” το “να είσαι πνευματικός ενώ κοιτάς σε έναν καθρέφτη,” κ.λπ.) που τελικά αναγκαστήκαμε να καταλήξουμε σε μια θλιβερή απόφαση: υπάρχει κάτι λάθος με τον π. Παντελεήμονα (πρέπει να είναι αυτός, γιατί όλες οι επιστολές από εκεί αναπνέουν το ίδιο πνεύμα, σαν να έχουν γραφτεί από το ίδιο άτομο—αν και μερικοί από τους συγγραφείς γνωρίζουμε προσωπικά ότι δεν είναι έτσι). Φοβόμασταν ότι από απλότητα και εμπιστοσύνη θα διαμορφωνόσουν από αυτή την ατμόσφαιρα και θα κατέληγες να ακούγεις το ίδιο.
Η γνωριμία μας με τον π. Παντελεήμονα και μερικούς από τους μοναχούς του (και κάποιους που τον έχουν εγκαταλείψει) μας έχει δώσει τροφή για κάποιες σοβαρές σκέψεις σχετικά με τον Ορθόδοξο μοναχισμό στην αμερικανική ατμόσφαιρα. Νομίζω ότι ένα γενικό συμπέρασμα είναι αυτό: η ιδέα της “υπερ-αυστηρότητας” στην μοναστική εκπαίδευση δεν είναι πραγματικά εφαρμόσιμη στις μέρες μας; παράγει πάρα πολύ ψεύτικο και προσποιητό. Είναι πολύ καλύτερο να τονίζεται η απλή πίστη και η αγάπη και οι βασικές χριστιανικές αρετές, και να δουλεύουμε στη μοναστική ζωή λίγο-λίγο, αν και αυτό συνοδεύεται από μια ορισμένη χαλαρότητα στη πειθαρχία. Αυτό είναι βασικά αυτό που αφορά το Τζόρντβιλ, αν και δεν τονίζεται πολύ ή δεν μιλιέται εκεί, με αποτέλεσμα το γεγονός ότι πολλοί εκεί φαίνεται να είναι ανίδεοι γι’ αυτό και δεν εργάζονται πολύ πάνω σε αυτό.
Ο π. Γρηγόριος από το Ντένβερ πέρασε δύο μέρες μαζί μας πέρυσι, αρκετές για να δει το πνευματικό του προφίλ και να σε προειδοποιήσει: ΜΕΙΝΕ ΜΑΚΡΙΑ ΑΠ’ ΑΥΤΟΝ! Έχει διαφωνίες με τον π. Παντελεήμονα, αλλά έχει διαμορφωθεί πλήρως από αυτόν, και υπάρχει κάτι λάθος: υπερ-αυστηρότητα χωρίς την αγαπητική ευελιξία που έχουν οι Ρώσοι μοναχοί μας, ακόμη και χωρίς αυστηρή μοναστική “εκπαίδευση.”
Μην εγκαταλείπεις τον μοναχισμό. Έμεινες εκεί για ένα χρόνο στη Βοστώνη, και αυτή ήταν μια πολύτιμη εμπειρία παρά τα προβλήματα. Μην βιάζεσαι να αποφασίσεις, αλλά δες πώς σου αρέσει η ζωή στο Τζόρντβιλ. Αν μπορείς να προσαρμοστείς καλά, τότε πιθανόν θα πρέπει να μείνεις εκεί (αν μόνο για να αποφύγεις τον πειρασμό να “τρέξεις” ξανά). Αν όχι, είσαι ευπρόσδεκτος να έρθεις σε εμάς (θα θέλαμε πολύ να σε έχουμε)—αλλά αν το κάνεις, θα πρέπει να είναι με την απόφαση να περάσεις ένα χρόνο εδώ και μετά να δεις ποιο μπορεί να είναι το επόμενο βήμα. Έχουμε ένα μικρό “μοναστικό σώμα” τώρα με τρεις κελλιά, μακριά από τα κύρια κτίρια του μοναστηριού (όπου μένουν τα νεαρότερα αγόρια και οι βραχυπρόθεσμοι κάτοικοι). Οι δύο ρασσοφόροι μοναχοί μας ζουν τώρα σε αυτό το “σώμα,” αλλά ένας από αυτούς θα φύγει σύντομα: ο π. Πέτρος από το Τζόρντβιλ ήρθε πέρυσι το Πάσχα για να περάσει ένα χρόνο, και αποφάσισε να επιστρέψει (είναι λίγο “έξυπνος” για τις συνθήκες μας και νομίζει ότι δεν είμαστε πραγματικά “μοναστικοί” αρκετά για αυτόν). Αν μείνεις στο Τζόρντβιλ, ο π. Ιλαρίωνας θα σου προκαλέσει τις λιγότερες περιπλοκές ως πνευματικός πατέρας, και ο π. Θεοδόσιος (ένας απλός μοναχός που διδάσκει στη θεολογική σχολή) είναι ένα σοβαρό άτομο για να μιλήσεις.
Προσευχήσου για εμάς, και ενημέρωσέ μας πώς είσαι. Παρακαλώ θυμήσου μας ειδικά στο Πάσχα, καθώς θα σε θυμόμαστε. Ο Θεός είναι μαζί μας!
Με αγάπη στον Χριστό,
Ανάξιος Ιερομόναχος Σεραφείμ
Footnotes
-
Βάνια Ντάνζ, παραμένει κάποια ερώτηση σχετικά με το όνομα του παραλήπτη, δηλαδή, Ιωάννης Δ’Αντσί. ↩