Ο Ορθόδοξος Λόγος δεν είναι αμφιλεγόμενος, η Βοστώνη έγινε ομάδα πίεσης
25 Σεπτεμβρίου/8 Οκτωβρίου 1981
Άγιος Σέργιος του Ραδονέζ
Αγαπητέ Πατέρα Δημήτριε,
Ο Χριστός είναι ανάμεσά μας!
Σας στέλνω χαιρετισμούς για την εορτή του Αγίου Σέργιου. Είχαμε Λειτουργία σήμερα και μια πομπή έξω για να ευλογήσουμε δύο νέους σταυρούς που τοποθετήθηκαν στην έρημό μας. Δόξα τω Θεώ που έχουμε ακόμα τέτοια ελευθερία!
Υποθέτω ότι μέχρι τώρα έχετε λάβει το διάταγμα της Συνόδου σχετικά με τη διαμάχη του “Γέροντα Ταβρίωνα.” Συμφωνούμε 100% με αυτό και μόνο χαιρόμαστε που οι επίσκοποι έχουν επιτέλους διευκρινίσει κάποια πράγματα που η Εκκλησία μας πάντα πίστευε, αλλά επειδή δεν ήταν απαραίτητα γραμμένα κάπου, μερικοί άνθρωποι τα έχουν αμφισβητήσει. Παρακαλώ σημειώστε ότι είναι ο Μητροπολίτης και οι ίδιοι οι επίσκοποι που θέτουν το ερώτημα του κινδύνου του “σχίσματος” σε σχέση με εκείνους που επικρίνουν τον Μητροπολίτη τους. Αυτό δεν είναι σε καμία περίπτωση προϊόν φαντασίας από μέρους μας, αλλά πράγματι ένας πολύ πραγματικός κίνδυνος που μας απειλεί, και τώρα που οι επίσκοποι έχουν τολμήσει να χρησιμοποιήσουν τη λέξη ελπίζω ότι θα υπάρξει μια αφύπνιση και μια νηφαλιότητα από την πλευρά εκείνων που είναι υπερβολικά επικριτικοί.
Γενικά, νομίζω ότι υποτιμάτε τη σοβαρότητα του τι συμβαίνει: δεν είναι με κανένα τρόπο θέμα ζήλιας μεταξύ ιερέων ή μοναστηριών (τέτοια πράγματα, είναι αλήθεια, υπάρχουν, αλλά είναι δευτερεύοντα). Το πρώτο ερώτημα είναι μια διαφορά στην ολόκληρη προσέγγιση προς την Ορθόδοξη Εκκλησία, τη μαρτυρία μας σήμερα, τη συμπόνια μας για εκείνους που προσπαθούν να ανακτήσουν μια χαμένη ή κατεστραμμένη Ορθοδοξία, κ.λπ. Μια ομάδα στην Εκκλησία μας (κυρίως Έλληνες και μετανοητές) θέλει να ορίσει αυτό το ερώτημα τόσο στενά ώστε η Ορθοδοξία μας να γίνει σχεδόν μια αίρεση, και “είμαστε οι μόνοι καθαροί που απομένουν”; η άλλη ομάδα, με επικεφαλής τον Μητροπολίτη μας και τους επισκόπους, θέλει να διατηρήσει την ίδια ανοιχτή και αγαπητική προσέγγιση που είχαμε για εξήντα χρόνια και δεν θέλει να την αλλάξει. Γι’ αυτό υπάρχουν τόσο πικρές αντιδράσεις από εκείνους που θέλουν να αλλάξουν και να περιορίσουν την αντίληψή μας για την Ορθοδοξία.
Νομίζετε ότι ο Ορθόδοξος Λόγος μας έχει γίνει πιο “αμφιλεγόμενος” τα τελευταία χρόνια; Αλλά πραγματικά, προσπαθήστε να κοιτάξετε αντικειμενικά (αφήνοντας στην άκρη τις απόψεις ορισμένων ανθρώπων στην Ανατολική Ακτή) τα ζητήματα των προηγούμενων ετών και τα ζητήματα του σήμερα: δεν βλέπετε ότι ο τόνος μας έχει γίνει στην πραγματικότητα πιο ήπιος από ότι ήταν παλαιότερα; Αυτή είναι η μόνη διαφορά, και είναι μια διαφορά που έχει προκύψει επειδή οι επίσκοποί μας μας έχουν πει ότι προτιμούν αυτή την προσέγγιση.
Στην πραγματικότητα, τα άρθρα μας για τον Γέροντα Ταβρίωνα δεν ήταν από μόνα τους αμφιλεγόμενα—απλώς παρουσιάσαμε το υλικό που ο Μητροπολίτης Φιλάρετος μας έστειλε σκόπιμα με οδηγίες να το μεταφράσουμε και να το εκδώσουμε. Τα δικά μας εκδοτικά σχόλια είχαν σκοπό να δείξουν πώς είναι δυνατόν να έχουμε μια αυστηρή στάση απέναντι στην Σοβιετική Εκκλησία και ταυτόχρονα να είμαστε συμπαθητικοί σε έναν πραγματικό αγωνιστή όπως ο Γέροντας Ταβρίων. Η “διαμάχη” ξέσπασε μόνο όταν κάποιοι άνθρωποι επέμειναν να επιβάλουν τους νομικιστικούς ορισμούς τους για την εκκλησιαστική κατάσταση σε αυτό το φαινόμενο. Ο Επίσκοπος Γρηγόριος μόλις μας έγραψε και μας είπε πόσο κουρασμένος είναι προσπαθώντας να καταπολεμήσει την πολύ δυτική ιδέα της Εκκλησίας που εκφράζουν οι κριτές του Μητροπολίτη—αυτό είναι το πρόβλημά μας.
Και νομίζετε πραγματικά ότι έχουμε αλλάξει τα τελευταία χρόνια σε σχέση με τον Ορθόδοξο Λόγο του παρελθόντος; Εκτός από την ήπια αλλαγή του τόνου μας, κατόπιν αιτήματος των επισκόπων μας, δεν έχουμε αλλάξει καθόλου. Διαβάστε τον Ορθόδοξο Λόγο του 1971: αποκαλέσαμε τον Μπόρις Ταλαντόφ “Ορθόδοξο Μάρτυρα” (ένα όνομα που δεν έχουμε αποδώσει στον π. Δημήτριο Ντουντκό ή στον Γέροντα Ταβρίωνα), παρά το γεγονός ότι ο Ταλαντόφ αποκάλεσε την Κατακόμβια Εκκλησία “αίρεση”—είδαμε ότι το τελευταίο ήταν μια δευτερεύουσα πτυχή της διδασκαλίας του, και η κύρια ήταν η ενότητα του με την Εκκλησία μας στην αντι-Σεργιανιστική του στάση. Και όλοι αυτοί που μας αποκαλούν ονόματα καλωσόρισαν αυτό το άρθρο για τον Ταλαντόφ; ο π. Νεκτάριος στο Σιάτλ ακόμη και επανεκτύπωσε μέρος του. Διαβάστε τον Ορθόδοξο Λόγο μας ακόμη και το 1965: εκεί παρουσιάσαμε τους μοναχούς του Ποχάεβ και διάφορα άλλα μέλη της Σοβιετικής Εκκλησίας με την πιο συμπαθητική εικόνα, και κανείς δεν διαμαρτυρήθηκε.
Θέλετε να ξέρετε πού είναι πραγματικά η διαφορά, κατά τη γνώμη μου; Αυτοί που μας επικρίνουν τόσο έντονα έχουν αλλάξει οι ίδιοι: τώρα επιθυμούν να δηλώσουν ότι η Μόσχα Πατριαρχία είναι χωρίς χάρη (τα πρόσφατα άρθρα του π. Μιχαήλ Αζκούλ και της Ιεράς Μεταμόρφωσης Μοναστηρίου στην Ορθόδοξη Χριστιανική Μαρτυρία είναι τα πρώτα που γνωρίζω τα τελευταία 13 χρόνια όπου αυτή η θέση εκφράζεται τόσο καθαρά), και επιθυμούν να κόψουν κάθε ενεργή συμπάθεια για τους ιερείς και τους λαϊκούς της Μόσχας Πατριαρχίας, αντιφάσκοντας έτσι με τη δική τους θέση πριν από δέκα χρόνια.
Προσεύχομαι να μπορέσετε να δείτε αυτή την όλη κατάσταση αντικειμενικά και να αντισταθείτε στις πιέσεις που προσπαθεί να επιβάλει η “ομάδα πίεσης” στην Ανατολική Ακτή. Οι επίσκοποί μας χρειάζονται την ενεργή υποστήριξή μας, ιερείς, στην υπεράσπισή τους για την σοφή και νηφάλια προσέγγισή τους. Το μόνο “έγκλημα” της Αδελφότητάς μας είναι ότι έχουμε υπερασπιστεί ανοιχτά αυτή την προσέγγιση. Διαβάστε το διάταγμα της Συνόδου (είναι στο νέο τεύχος της Ορθόδοξης Αμερικής, υποτίθεται ότι θα εκτυπωθεί σε όλα τα περιοδικά μας) και νομίζω ότι θα συμφωνήσετε.
Αν έχετε επιρροή με την Ιερά Μεταμόρφωση Μοναστηρίου, πείτε τους ότι θα θέλαμε να τους στείλουμε (όπως πριν) 30 ή περισσότερα αντίτυπα του Ορθόδοξου Λόγου, τα οποία θα πρέπει να δοθούν ελεύθερα σε όλους τους αδελφούς που το επιθυμούν—μας λογοκρίνουν εκεί!
Με αγάπη στον Χριστό,
Ανάξιος Ιερομόναχος Σεραφείμ